યુદ્ધ વચ્ચે પીએમની અપીલ પર આખા દેશે શરૂ કર્યા ઉપવાસ , વાંચો લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીની પુણ્યતિથિ પર તેમની સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો.

ભારતના બીજા વડાપ્રધાન અને ‘જય જવાન, જય કિસાન’નું સૂત્ર આપનાર લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીનું 11 જાન્યુઆરી 1966ના રોજ અવસાન થયું હતું. પોતાની સ્વચ્છ છબી અને સાદગી માટે પ્રખ્યાત શાસ્ત્રીએ પ્રથમ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના અવસાન બાદ 9 જૂન, 1964ના રોજ વડાપ્રધાન પદ સંભાળ્યું હતું. તેઓ લગભગ 18 મહિના સુધી દેશના વડાપ્રધાન રહ્યા. તેમના નેતૃત્વમાં ભારતે 1965ના યુદ્ધમાં પાકિસ્તાનને કારમી હાર આપી હતી. તાશ્કંદમાં પાકિસ્તાનના પ્રમુખ અયુબ ખાન સાથે યુદ્ધ સમાપ્ત કરવાના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી 11 જાન્યુઆરી 1966ની રાત્રે રહસ્યમય સંજોગોમાં તેમનું અવસાન થયું.

લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીનો કાર્યકાળ ખૂબ જ નાનો હતો, પરંતુ આ દરમિયાન તેમણે તેમના સરળ સ્વભાવ અને મજબૂત ઈચ્છાશક્તિના આધારે ઘણા ઉદાહરણો સ્થાપિત કર્યા. તેમણે મુશ્કેલ સમયમાં દેશની સત્તા સંભાળી અને પડકારોનો હિંમતપૂર્વક સામનો કર્યો. અહીં અમે તેમના જીવન સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો જણાવી રહ્યા છીએ.

પીએમના આદેશ પર આખા દેશે ઉપવાસ શરૂ કર્યા

લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી જૂન 1964 થી જાન્યુઆરી 1966 સુધી ભારતના વડાપ્રધાન હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન ભારતમાં અનાજની ભારે અછત હતી. ભારત અનાજ માટે અમેરિકા પર નિર્ભર હતું. દરમિયાન 1965માં પાકિસ્તાને ભારત પર હુમલો કર્યો હતો. ભારતીય સેનાએ જડબાતોડ જવાબ આપ્યો, પરંતુ સૈનિકોને ભોજનની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં વડાપ્રધાને તમામ દેશવાસીઓને એક ભોજન છોડવાની અપીલ કરી હતી. દેશની જનતાએ પણ આ અપીલ સ્વીકારી. ભારતે યુદ્ધમાં પાકિસ્તાનને જડબાતોડ જવાબ આપ્યો અને આવનારા વર્ષોમાં ખોરાકમાં પણ આત્મનિર્ભર બની ગયું.

તાશ્કંદ કરાર બાદ શાસ્ત્રીજી નિરાશ થયા હતા

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના યુદ્ધ દરમિયાન ભારતીય સેનાએ પાકિસ્તાનના ઘણા વિસ્તારો કબજે કર્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં પાકિસ્તાને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પાસે મદદ માંગી અને યુદ્ધ થંભી ગયું. આ પછી, સોવિયત સંઘે બંને દેશોના અગ્રણી નેતાઓને ઉઝબેકિસ્તાનના તાશ્કંદમાં બોલાવ્યા. અહીં ભારતના વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી અને પાકિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ જનરલ અયુબ ખાન વચ્ચે સમજૂતી પર હસ્તાક્ષર થયા હતા. તાશ્કંદ કરારમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે ભારત અને પાકિસ્તાન બળનો ઉપયોગ નહીં કરે. 25 ફેબ્રુઆરી 1966 સુધીમાં બંને દેશોની સેનાઓ સરહદ પર જશે. બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધો ફરી સ્થાપિત થશે અને ભારત હાજીપીર અને થિથવાલના વિસ્તારો પાકિસ્તાનને પરત કરશે.

સમજૂતી બાદ જ્યારે શાસ્ત્રીએ તેની પુત્રી સાથે વાત કરી તો તેણે કહ્યું કે તે આ કરારથી ખુશ નથી. પાકિસ્તાને હાજીપીર અને થિથવાલ પરત કરવાના ન હતા. પોતાની પુત્રી સાથે વાત કર્યા બાદ શાસ્ત્રીજીએ કહ્યું હતું કે જે કરાર માત્ર તેમના પરિવારને પસંદ ન હતો તે અન્ય લોકો કેવી રીતે પસંદ કરી શકે. આ ઘટનાના બીજા જ દિવસે તેની લાશ મળી આવી હતી.

મારા પોતાના પુત્રનું પ્રમોશન બંધ કરાવ્યું

લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીએ પોતાના પુત્રનું પ્રમોશન અટકાવી દીધું હતું. જ્યારે તેઓ વડાપ્રધાન હતા ત્યારે તેમના પુત્રને અન્યાયી પ્રમોશન આપવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે શાસ્ત્રીજીને આ વાતની ખબર પડી તો તેઓ પ્રમોશન આપનાર અધિકારી પર ગુસ્સે થયા. તેમણે તાત્કાલિક પ્રમોશન પાછું ખેંચી લેવાનો આદેશ જારી કર્યો હતો.

VIP કલ્ચરનો વિરોધ

શાસ્ત્રીજી સરળ સ્વભાવના વ્યક્તિ હતા અને આ વાત તેમના દરેક નિર્ણયમાં પ્રતિબિંબિત થતી હતી. ગૃહમંત્રી હતા ત્યારે તેઓ એક વખત કલકત્તા ગયા હતા. પાછા ફરતી વખતે અમે ટ્રાફિકમાં ફસાઈ ગયા અને ફ્લાઇટ ચૂકી જવાનો ડર હતો. પોલીસ કમિશનર ઇચ્છતા હતા કે સાયરન સાથેના એસ્કોટને આગળ લાવવામાં આવે. તેનાથી તમે ટ્રાફિકમાં જગ્યા મેળવી શકશો અને સમયસર એરપોર્ટ પહોંચી શકશો. જો કે, શાસ્ત્રીજીએ કહ્યું કે આમ કરવાથી સામાન્ય લોકોને મુશ્કેલી થશે અને સાયરન વાળા વાહનને આગળ વધવા દીધા નહીં.

9 વખત જેલમાં ગયા, લગાવ્યા જય જવાન-જય કિસાનના નારા 

શાસ્ત્રીજીએ ભારતના વડાપ્રધાન રહીને જય જવાન-જય કિસાનનો નારો આપ્યો હતો. શાસ્ત્રીજીના નારાથી અન્નની અછત અને પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધથી ઝઝૂમી રહેલા દેશને મુશ્કેલ સમયમાં આશા જગાડી હતી અને દેશે બંને મુશ્કેલીઓનો મજબૂતી સાથે સામનો કર્યો હતો. આ પહેલા તેઓ દેશની આઝાદી માટે નવ વખત જેલમાં જઈ ચૂક્યા છે. 1930માં ‘મીઠા સત્યાગ્રહ’માં ભાગ લેવા બદલ તેમને અઢી વર્ષની જેલ થઈ. આ પછી, તેઓ સ્વતંત્રતા ચળવળ દરમિયાન એક વર્ષ સુધી જેલમાં રહ્યા. 1942માં ભારત છોડો આંદોલનમાં સામેલ થવાને કારણે તેમને ચાર વર્ષ સુધી જેલમાં રહેવું પડ્યું હતું. તેઓ 1946માં જેલમાંથી મુક્ત થયા હતા. સ્વતંત્રતા સંગ્રામ દરમિયાન તેઓ નવ વખત જેલમાં ગયા હતા