છેલ્લા છ મહિનામાં કેન્દ્ર સરકારે કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળો અને પોલીસ સંગઠનોને અપાતા પાંચ એવોર્ડ બંધ કરી દીધા છે. આમાંથી ત્રણ એવોર્ડ ગયા વર્ષે જ બંધ/પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં પોલીસ (આંતરિક સુરક્ષા સેવા) મેડલ અને પોલીસ (સ્પેશિયલ ડ્યુટી) મેડલ પણ તાત્કાલિક અસરથી બંધ કરવામાં આવ્યા છે. આ પુરસ્કારો કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળો (CAPFs) અને અન્ય પોલીસ સંગઠનોના કર્મચારીઓને આંતરિક સુરક્ષા ફરજો અને સેવામાં શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન માટે આપવામાં આવ્યા હતા.
ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં, કેન્દ્ર સરકારે પોલીસ આંતરિક સુરક્ષા સેવા મેડલ (જમ્મુ-કાશ્મીર/નક્સલ વિસ્તાર/ઉત્તર-પૂર્વીય ક્ષેત્ર)ને સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દીધું હતું. આ સાથે અન્ય બે પુરસ્કારો, જેમાં ‘ઉત્કૃષ્ટ સેવા મેડલ’ અને ‘અતિ ઉત્કૃષ્ટ સેવા મેડલ’નો સમાવેશ થાય છે, પર પણ ભારે કાપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયના નોટિફિકેશનમાં જણાવાયું છે કે ‘પોલીસ આંતરિક સુરક્ષા સેવા મેડલ’ (જમ્મુ અને કાશ્મીર, ડાબેરી ઉગ્રવાદ વિસ્તાર અને ઉત્તર પૂર્વીય ક્ષેત્ર) 1લી જાન્યુઆરી 2023થી બંધ કરી દેવામાં આવ્યો છે. બીજી સૂચનામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા સ્થાપિત ‘ઉત્કૃષ્ટ સેવા મેડલ’ અને ‘અતિ ઉત્કૃષ્ટ સેવા મેડલ’ પણ હવે કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળો, કેન્દ્રીય પોલીસ સંગઠનો, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ગાર્ડ્સ, આસામ રાઈફલ્સ અને ગુપ્તચર સંસ્થાઓ માટે ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. .
આ ત્રણ એવોર્ડ બંધ કરવા પાછળનું મુખ્ય કારણ એ હતું કે એવોર્ડ આપવાની સિસ્ટમમાં સુધારો થશે. એવોર્ડ પ્રક્રિયાના ઇકોસિસ્ટમમાં સુધારો કરવા ઉપરાંત, પ્રક્રિયા વધુ જવાબદાર રહેશે. તે સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે કે આ પુરસ્કાર તેને સૌથી વધુ લાયક હોય તેને આપવામાં આવે. ગયા મહિને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયના ‘PMA’ સેલે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના DGP, CAPF અને CPOના વડાઓને આ સંબંધમાં પત્ર મોકલ્યો હતો.
આમાં, પોલીસ (આંતરિક સુરક્ષા સેવા) મેડલ અને પોલીસ (સ્પેશિયલ ડ્યુટી) મેડલ તાત્કાલિક અસરથી બંધ કરવાનું જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે 23 જુલાઈ, 2018 ના રોજ એક નવો મેડલ ‘કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન વિશેષ અભિયાન મેડલ’ લોન્ચ કર્યો. આ ચંદ્રક રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ (UT) પોલીસ દળો, કેન્દ્રીય પોલીસ સંગઠનો (CPOs), કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળો (CAPF) અને સમગ્ર ભારતમાં સુરક્ષા સંગઠનોને આપવામાં આવે છે. આ મેડલ સુરક્ષા દળોને વિશેષ કામગીરી કરવા અને આતંકવાદ વિરોધી, સરહદી કામગીરી, શસ્ત્ર નિયંત્રણ, ડ્રગની હેરાફેરી અટકાવવા અને બચાવ જેવા કાર્યોમાં ઉત્કૃષ્ટ સેવા માટે આપવામાં આવે છે.