સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે કહ્યું હતું કે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓની તૈયારી કરતા બાળકોમાં “તીવ્ર સ્પર્ધા” અને તેમના માતાપિતા તરફથી “દબાણ” સમગ્ર દેશમાં આત્મહત્યાની વધતી સંખ્યાના મુખ્ય કારણો છે. કોર્ટે એક અરજી પર સુનાવણી કરતી વખતે આ ટિપ્પણી કરી હતી જેમાં ઝડપથી વિકસતી કોચિંગ સંસ્થાઓના નિયમન માટે વિનંતી કરવામાં આવી હતી અને વિદ્યાર્થીઓની આત્મહત્યાના આંકડા ટાંકવામાં આવ્યા હતા.
“બાળકો કરતાં માતા-પિતા વધુ દબાણ કરે છે”
ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્ના અને એસવીએન ભાટીની બેન્ચે જોકે લાચારી વ્યક્ત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે ન્યાયતંત્ર આવા સંજોગોમાં નિર્દેશ આપી શકે નહીં. ખંડપીઠે અરજદાર તરફથી હાજર રહેલા એડવોકેટ મોહિની પ્રિયાને કહ્યું – મુંબઈ સ્થિત ડૉક્ટર અનિરુદ્ધ નારાયણ માલપાણી, “આ સરળ વસ્તુઓ નથી. આ તમામ ઘટનાઓ પાછળ વાલીઓનું દબાણ છે. બાળકો કરતાં માતા-પિતા તેમના પર વધુ દબાણ લાવે છે. આવી સ્થિતિમાં કોર્ટ કઈ રીતે નિર્દેશ આપી શકે?
“વિદ્યાર્થીઓ પાસે કોચિંગ સંસ્થાઓ સિવાય કોઈ વિકલ્પ નથી”
આ દરમિયાન જસ્ટિસ ખન્નાએ કહ્યું, “જો કે આપણામાંથી મોટાભાગના લોકો કોઈ કોચિંગ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ રાખવાનું પસંદ કરતા નથી, પરંતુ શાળાઓની સ્થિતિ જોઈએ. ત્યાં સખત સ્પર્ધા છે અને વિદ્યાર્થીઓ પાસે આ કોચિંગ સંસ્થાઓમાં જવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ નથી.” પ્રિયાએ નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો (NCRB) ના 2020ના ડેટાના આધારે દેશમાં વિદ્યાર્થીઓની આત્મહત્યાની સંખ્યાનો ઉલ્લેખ કર્યો. ખંડપીઠે કહ્યું કે તે પરિસ્થિતિથી વાકેફ છે પરંતુ કોર્ટ નિર્દેશ આપી શકતી નથી અને સૂચન કર્યું કે અરજદારો તેમના સૂચનો સાથે સરકારનો સંપર્ક કરે. પ્રિયાએ યોગ્ય ફોરમનો સંપર્ક કરવા માટે અરજી પાછી ખેંચવાની વિનંતી કરી હતી, જેને કોર્ટે મંજૂરી આપી હતી.
કોચિંગ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અંગે દાખલ કરાયેલી અરજીનું શું?
માલપાણી દ્વારા એડવોકેટ મોહિની પ્રિયા દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે “તેઓ ભારતભરમાં ઝડપથી વિકસતી નફાની ભૂખ ધરાવતી ખાનગી કોચિંગ સંસ્થાઓના સંચાલનને નિયંત્રિત કરવા માટે યોગ્ય માર્ગદર્શિકા માંગે છે જે IIT-JEE (ભારતીય ટેકનોલોજી સંસ્થાન સંસ્થા) વિવિધ સ્પર્ધાત્મક પ્રવેશ પરીક્ષાઓ માટે કોચિંગ પ્રદાન કરે છે. જેમ કે જોઈન્ટ એન્ટ્રન્સ એક્ઝામિનેશન) અને NEET (નેશનલ એલિજિબિલિટી કમ એન્ટ્રન્સ ટેસ્ટ).” અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અરજદારને કોર્ટનો સંપર્ક કરવાની ફરજ પડી હતી કારણ કે તાજેતરના વર્ષોમાં “ઉત્તરદાતાઓ (કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો) દ્વારા નિયમન અને દેખરેખના અભાવે પરિણમ્યું છે. ઘણા વિદ્યાર્થીઓ આત્મહત્યા કરી રહ્યા છે.”