“ગૌરવપૂર્ણ મૃત્યુનો અધિકાર”, આ રાજ્યએ સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશનો અમલ કર્યો

કર્ણાટક સરકારે એક ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો છે. રાજ્ય સરકાર દર્દીઓને “ગૌરવપૂર્ણ મૃત્યુનો અધિકાર” પ્રદાન કરી રહી છે. કર્ણાટક સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશનો અમલ કરનારું પ્રથમ રાજ્ય બન્યું છે. 2023 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે એક આદેશ પસાર કર્યો હતો જેમાં એવા ગંભીર બીમાર દર્દીઓને ગૌરવ સાથે મૃત્યુ પામવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો હતો જેમને સ્વસ્થ થવાની કોઈ આશા નથી અથવા તેઓ હવે જીવન ટકાવી રાખતી સારવારનો પ્રતિસાદ આપી રહ્યા નથી. આ આદેશ રાજ્યની બધી સરકારી અને ખાનગી તબીબી સંસ્થાઓમાં લાગુ પડશે જ્યાં આવા દર્દીઓ દાખલ છે.

કયા સંજોગોમાં પરવાનગી આપવામાં આવશે?

કર્ણાટકના આરોગ્ય પ્રધાન દિનેશ ગુંડુ રાવે જાહેરાત કરી કે રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગે ‘દર્દીઓને ગૌરવ સાથે મૃત્યુનો અધિકાર’ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશને લાગુ કરવા માટે એક ઐતિહાસિક આદેશ જારી કર્યો છે. ‘X’ પરની એક પોસ્ટમાં, આરોગ્ય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે વિભાગે એક એડવાન્સ મેડિકલ ડાયરેક્ટિવ (AMD) અથવા લિવિંગ વિલ જારી કર્યો છે, જેમાં દર્દીઓ ભવિષ્યમાં તેમની સારવાર અંગેની તેમની ઇચ્છાઓ નોંધી શકે છે.

મંત્રી દિનેશ ગુંડુ રાવે જણાવ્યું હતું કે આ નિર્ણય “ડોક્ટરો અને દર્દીઓના પરિવારો માટે ફાયદાકારક રહેશે જેમને કોઈ આશા નથી.” મંત્રીએ સ્પષ્ટતા કરી કે આ નિર્ણયને આત્મહત્યા સાથે ભેળસેળ ન કરવો જોઈએ અને તે ફક્ત એવા દર્દીઓને લાગુ પડે છે જેઓ જીવન સહાયક પ્રણાલી પર છે અને જીવન બચાવતી સારવારનો પ્રતિસાદ આપી રહ્યા નથી.

મંત્રીએ એ પણ માહિતી આપી કે કર્ણાટક સરકારે “એડવાન્સ મેડિકલ ડાયરેક્ટિવ” (AMD) રજૂ કર્યું છે, જે એક પ્રકારનું લિવિંગ વીલ છે જેમાં દર્દી ભવિષ્યની તબીબી સારવાર અંગે પોતાની ઇચ્છાઓ નોંધી શકે છે. “અગાઉના તબીબી નિર્દેશ મુજબ દર્દીએ બે લોકોને નિયુક્ત કરવા પડશે જેઓ તેમના વતી આરોગ્યસંભાળના નિર્ણયો લેશે જો તે પોતાના નિર્ણયો લેવાની ક્ષમતા ગુમાવે છે. આ દસ્તાવેજ તબીબી વ્યાવસાયિકોને નક્કી કરવામાં મદદ કરશે કે કયા આરોગ્યસંભાળ પ્રદાતાએ દર્દીની સંભાળ,” ડૉક્ટરે કહ્યું. કયા પ્રકારની તબીબી સારવારની જરૂર છે કે નહીં.

રાજ્ય સરકારનો આદેશ શું છે?

ગુરુવારે જારી કરાયેલા એક ઔપચારિક આદેશમાં, રાજ્ય સરકારે જણાવ્યું હતું કે માનવ અંગ અને ટ્રાન્સપ્લાન્ટ અધિનિયમ, 1994 હેઠળ યોગ્ય સત્તાવાળા દ્વારા મંજૂર કરાયેલ કોઈપણ ન્યુરોલોજીસ્ટ, ન્યુરોસર્જન, સર્જન, એનેસ્થેટિસ્ટ અથવા ઇન્ટેન્સિવિસ્ટ, જિલ્લા આરોગ્ય અધિકારી (DHO) ના પદ માટે અરજી કરી શકે છે. . આવા મૃત્યુને પ્રમાણિત કરવા માટે તબીબી નિષ્ણાતોના ગૌણ બોર્ડના સભ્ય તરીકે નામાંકિત કરશે.

સુપ્રીમ કોર્ટે નિર્દેશ આપ્યો હતો કે આવા કેસોની દેખરેખ માટે બે બોર્ડ હશે-

• પ્રાથમિક બોર્ડ હોસ્પિટલ સ્તરે
• બીજું માધ્યમિક બોર્ડ જિલ્લા સ્તરે છે, જેમાં DHO અથવા તેમના નોમિની જિલ્લા સ્તરના બોર્ડનો ભાગ હશે.

મુંબઈની પીડી હિન્દુજા નેશનલ હોસ્પિટલ અને મેડિકલ રિસર્ચ સેન્ટરના ન્યુરોલોજીસ્ટ ડૉ. રૂપ ગુરસાહાની, ગૌરવપૂર્ણ મૃત્યુના અધિકાર માટેના આંદોલન સાથે સંકળાયેલા છે. તેમણે કહ્યું કે કર્ણાટક દેશનું પહેલું રાજ્ય બન્યું છે જેણે અસાધ્ય દર્દીઓને ગૌરવપૂર્ણ મૃત્યુની મંજૂરી આપી છે. તેમણે કહ્યું કે ગોવા, મહારાષ્ટ્ર અને કેરળે કેટલાક નિયમો અને કાયદાઓ પસાર કર્યા છે, પરંતુ તેમના પ્રયાસો અધૂરા રહ્યા છે.