લોકસભા ચૂંટણીની પ્રક્રિયા શરૂ થવામાં હવે ગણતરીના દિવસો બાકી છે, પરંતુ એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ અને સીબીઆઈ દ્વારા દરોડાનો દોર જારી રહ્યો છે. હેમંત સોરેન, લાલુ યાદવ અને તેજસ્વી યાદવની પૂછપરછ ચાલી રહી છે. અભિષેક બેનર્જીની પણ પૂછપરછ કરવામાં આવી છે. અરવિંદ કેજરીવાલ પર ધરપકડની તલવાર લટકી રહી છે. ચૂંટણી પહેલા વિપક્ષના વધુ ઘણા નેતાઓ સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.
આના પરથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે આગામી લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ ‘ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ યુદ્ધ’ને મોટો મુદ્દો બનાવશે. અત્યાર સુધીમાં વસૂલ કરાયેલી હજારો કરોડની રોકડ બતાવીને કેન્દ્ર સરકાર તેને ભ્રષ્ટાચાર સામેની તેની કાર્યવાહીની સફળતા તરીકે લોકો સમક્ષ રજૂ કરશે. ભાજપ આને વડાપ્રધાન મોદીની પ્રામાણિકતા અને ભ્રષ્ટાચારને કોઈપણ ભોગે સહન ન કરવાની નીતિના પ્રતિબિંબ તરીકે રજૂ કરશે.
લોકશાહીને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ- વિપક્ષ
તે જ સમયે, વિપક્ષ વારંવાર એ સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે કે જો વિપક્ષી નેતાઓ સામે આ રીતે કાર્યવાહી ચાલુ રહેશે તો દેશમાં લોકશાહી ખતમ થઈ જશે. તેમના મતે આ વિરોધને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ છે. તેમની દલીલ એવી છે કે તમામ કેન્દ્રીય એજન્સીઓ દ્વારા માત્ર વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓ જ કાર્યવાહીના નિશાને છે. શાસક પક્ષના એકપણ નેતા સામે કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી રહી નથી, જે સાબિત કરે છે કે આ દરોડાનો હેતુ વિપક્ષને નબળો પાડવાનો છે.
હવે સવાલ એ છે કે જનતા આમાંથી કઈ દલીલો સ્વીકારશે – શું તેઓ તેને ભ્રષ્ટ નેતાઓ સામે પ્રામાણિક વડા પ્રધાન દ્વારા કરવામાં આવેલી કડક કાર્યવાહી ગણશે કે પછી તેઓ તેને વિપક્ષને નબળો પાડવાનો ખોટો પ્રયાસ ગણશે?
ભ્રષ્ટાચારથી જાતિના રાજકારણનું રક્ષણ
રાજકીય વિશ્લેષક ધીરેન્દ્ર કુમારે અમર ઉજાલાને જણાવ્યું હતું કે દેશની રાજનીતિની કમનસીબી છે કે જાતિના રાજકારણે ભ્રષ્ટ નેતાઓના ભ્રષ્ટાચારને બચાવવાનું કામ કર્યું છે. યુપીમાં સપા-બસપાના ઘણા નેતાઓ પર ભ્રષ્ટાચારના ગંભીર આરોપો લાગ્યા છે. આ નેતાઓએ જ્યારે રાજકારણ શરૂ કર્યું ત્યારે તેમની સંપત્તિ અને આજે તેમની સંપત્તિની સરખામણી એ બતાવવા માટે પૂરતી છે કે ખૂબ જ ભ્રષ્ટાચારથી મોટી સંપત્તિ એકઠી કરવામાં આવી છે.
આ સ્પષ્ટ ભ્રષ્ટાચાર હોવા છતાં, જનતાના એક વર્ગે તેમને તેમના નેતા માન્યા અને તેમને મત આપીને મજબૂત બનાવવાનું કામ કર્યું. તેનું પરિણામ એ આવ્યું કે આ ભ્રષ્ટાચાર ચાલુ રહ્યો. બિહારમાં લાલુ પ્રસાદ યાદવ અને ઝારખંડમાં હેમંત સોરેન પર આ જ આરોપો લગાવવામાં આવ્યા છે. પરંતુ જાતિના આધારે આ નેતાઓને રાજકીય રક્ષણ મળતું રહ્યું છે.
ભ્રષ્ટાચારના આશ્રયના યુગનો અંત
ધીરેન્દ્ર કુમારે કહ્યું કે ભાજપ બિન-યાદવ ઓબીસી, મહાદલિતો અને એમબીસીને કહેવામાં સફળ થયું છે કે ભ્રષ્ટ નેતાઓ જાતિના નામે તેમના મત લે છે, પરંતુ સત્તા મળ્યા પછી, તેઓ ફક્ત તેમના પરિવારના હિતોની સેવા કરે છે. ભાજપની આ રણનીતિ યુપીમાં કામ કરતી જોવા મળી રહી છે. સમાજવાદી પાર્ટી અને બહુજન સમાજ પાર્ટીના પરંપરાગત મતદારો તેમનાથી બીજેપી તરફ વળ્યા છે. જેના કારણે ભ્રષ્ટાચારને કારણે જ્ઞાતિની રાજનીતિનું સમર્થન ઘટ્યું છે.
વડાપ્રધાન મોદીએ જે રીતે જન કલ્યાણકારી યોજનાઓ દ્વારા લોકોની સેવા કરી છે, લાખો લોકોને કાયમી મકાનોનો લાભ મળ્યો છે, કરોડો લોકો પાસે શૌચાલય છે, દર મહિને 80 કરોડ લોકોને મફત રાશન સહિત અનેક યોજનાઓનો લાભ મળ્યો છે. આ જ્ઞાતિઓની શ્રદ્ધા મજબૂત કરી. તેઓનો મોદી અને ભાજપ પ્રત્યેનો વધતો વિશ્વાસ ભાજપના વધતા મતોમાં સ્પષ્ટ દેખાય છે.
જો કોર્ટ પુરાવાઓને ધ્યાનમાં રાખીને મનીષ સિસોદિયા અથવા સંજય સિંહને જામીન નહીં આપે, તો અરવિંદ કેજરીવાલ માટે જનતાને સમજાવવું મુશ્કેલ બનશે કે આ ભાજપ દ્વારા રાજકીય બદલો લેવાનું કૃત્ય છે. પૈસાની લેવડદેવડના પુરાવા તેમની દલીલોને નબળી પાડશે.
આવી સ્થિતિમાં, વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓ સામે ED-CBIની કાર્યવાહીને જનતા ભ્રષ્ટાચાર પર લેવાયેલી કાર્યવાહી ગણે તેવી પ્રબળ સંભાવના છે. જો આમ થશે તો તેનો ફાયદો ભાજપને મળી શકે છે.
રાજકીય આક્ષેપો ખોટા છે – ભાજપ
ભાજપના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા સુધાંશુ ત્રિવેદીએ મંગળવારે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન કહ્યું હતું કે આ હુમલાઓને રાજકીય બદલો લેવાનું કૃત્ય કહી શકાય નહીં. લાલુ પ્રસાદ યાદવ જેવા નેતાઓને 1990ના દાયકામાં ભ્રષ્ટાચારના મામલામાં જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા હતા જ્યારે બીજેપી દૂરથી પણ સત્તામાં ન હતી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે ન તો તેમની સામે એફઆઈઆર દાખલ કરી અને ન તો તેમને જેલમાં મોકલવામાં કોઈ ભૂમિકા ભજવી. આવી સ્થિતિમાં આજે આ જ કેસમાં ચાલી રહેલી તપાસને ભાજપ સાથે જોડવી યોગ્ય નથી.
એ જ રીતે ઝારખંડના શિબુ સોરેનની નરસિમ્હા સરકારને બચાવવા માટે કરોડો રૂપિયા લેવા બદલ એ સમયે ધરપકડ કરવામાં આવી હતી જ્યારે ભાજપ સત્તામાં દૂર પણ નહોતો. આવા ઈતિહાસને ધ્યાનમાં લઈને જો આજે સોરેન પરિવાર સામે ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં કાર્યવાહી થશે તો જનતા તેને વિપક્ષ પર નહીં પણ ભ્રષ્ટાચાર પરની કાર્યવાહી ગણશે.