ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) એ ગુરુવારે સ્પેડેક્સ મિશન હેઠળ બે ઉપગ્રહોને અવકાશમાં ડોક કરવાનો ચોથો પ્રયાસ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કર્યો. ઈસરોના મતે, વૈજ્ઞાનિકોને આ પ્રયાસમાં સફળતા મળી. SpadeX મિશનની સફળતા પછી, ભારત આવું કરનાર વિશ્વનો ચોથો દેશ બન્યો છે. અવકાશ ડોકીંગમાં નિપુણતા ભવિષ્યના માનવ મિશન અને આંતરગ્રહીય મિશનમાં મદદરૂપ સાબિત થશે.
અગાઉ, ૧૨ જાન્યુઆરીએ, ઈસરોએ માહિતી આપી હતી કે સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ પ્રોજેક્ટ તેના લક્ષ્યની ખૂબ નજીક પહોંચ્યા પછી પણ મિશન પૂર્ણ કરી શક્યું નથી. ઇસરોએ કહ્યું હતું કે બંને ઉપગ્રહો વચ્ચેનું અંતર 15 મીટરથી ઘટાડીને 3 મીટર કરવાનો પ્રયાસ સફળ રહ્યો હતો, ત્યારબાદ બંને ઉપગ્રહોને એકબીજાથી દૂર ખસેડવામાં આવ્યા હતા. ઈસરોએ કહ્યું હતું કે હવે ડેટા વિશ્લેષણ પછી ડોકીંગનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે. ત્રીજો ડોકીંગ પ્રયાસ 12 જાન્યુઆરીના રોજ થયો હતો. તે પહેલાં પણ ડોકીંગ પ્રક્રિયા બે વાર મુલતવી રાખવી પડી હતી.
ડોકીંગ પ્રક્રિયા
- સ્પેસ ડોકીંગમાં, બે ઉપગ્રહો એકબીજાની નજીક આવે છે અને એકબીજા સાથે જોડાય છે.
- આ એક જટિલ તકનીકી પ્રક્રિયા છે, જેનો ઉપયોગ અવકાશ મિશનમાં થાય છે.
- ડોકીંગનો હેતુ ડેટા શેર કરવા, પાવર સ્ત્રોતોને કનેક્ટ કરવા અથવા ચોક્કસ મિશન હાથ ધરવા માટે બે ઉપગ્રહોને એકબીજા સાથે જોડવાનો છે.
- સ્પેસ ડોકીંગ દરમિયાન, એક અવકાશયાનને બીજા અવકાશયાનની નજીક લાવવું પડે છે અને નિયંત્રિત રીતે જોડવું પડે છે, જેથી કોઈ નુકસાન ન થાય.
SpaDeX મિશન શું છે?
- SpaDeX મિશનમાં બે ઉપગ્રહોનો સમાવેશ થાય છે. પહેલો ચેઝર છે અને બીજો ટાર્ગેટ છે.
- ચેઝર ઉપગ્રહ લક્ષ્ય અને ડોકને કબજે કરવાનો હતો.
- દરેક ઉપગ્રહનું વજન લગભગ 220 કિલોગ્રામ છે.
- આ ઉપગ્રહો PSLV-C60 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.
- ઈસરોએ 30 ડિસેમ્બરે રાત્રે 10 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાથી આ મિશન લોન્ચ કર્યું હતું.
- આ અંતર્ગત, PSLV-C60 રોકેટ દ્વારા પૃથ્વીથી 470 કિમી ઉપર બે અવકાશયાનને તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતા.