આચાર્ય સત્યેન્દ્ર દાસને સરયુમાં ‘જળ સમાધિ’ આપવામાં આવી, સંતોના અગ્નિસંસ્કાર કેમ નથી થતા? જાણો

અયોધ્યા સ્થિત રામ જન્મભૂમિ મંદિરના મુખ્ય પૂજારી મહંત સત્યેન્દ્ર દાસનું બુધવારે નિધન થયું. ગુરુવારે સાંજે મહંત સત્યેન્દ્ર દાસને સરયુ નદીમાં જળ સમાધિ આપવામાં આવી. તેમના પાર્થિવ શરીરને તુલસીદાસ ઘાટ પર જળવિસર્જન દ્વારા દફનાવવામાં આવ્યું. આ પહેલા, સત્યેન્દ્ર દાસના પાર્થિવ દેહને રથ પર બેસાડીને શહેરની આસપાસ લઈ જવામાં આવ્યો હતો. આ પછી તેને પાણીથી દફનાવવામાં આવ્યું. ચાલો જાણીએ કે સંતોને જલ સમાધિ કેમ આપવામાં આવે છે અને શા માટે તેમના અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવતા નથી.

#WATCH | Acharya Satyendra Das, the chief priest of Ayodhya Ram temple, who passed away yesterday, given 'Jal Samadhi' in Saryu river in UP's Ayodhya pic.twitter.com/zrYkaLZUrT

— ANI (@ANI) February 13, 2025

જલ સમાધિ શું છે?

વાસ્તવમાં, સનાતન ધર્મમાં અંતિમ સંસ્કાર માટે અલગ અલગ પ્રક્રિયાઓ છે. આમાંની એક ઘટના એ છે કે જ્યારે કોઈ સંત કે ઋષિના મૃતદેહને કોઈપણ અંતિમ સંસ્કાર વિના નદીમાં ફેંકી દેવામાં આવે છે. આને જલ સમાધિ કહેવાય છે. પાણીમાં દફન કરતી વખતે, મૃતદેહ સાથે ભારે પથ્થરો બાંધવામાં આવે છે. આ પછી મૃતદેહને નદીની વચ્ચે તરતો મૂકવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત સંતોને ભૂ-સમાધિ પણ આપવામાં આવે છે. આમાં, મૃતદેહને પદ્માસન અથવા સિદ્ધિસન મુદ્રામાં મૂકીને જમીનમાં દાટી દેવામાં આવે છે.

જલ સમાધિ શા માટે આપવામાં આવે છે?

ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સનાતન ધર્મમાં પ્રાચીન કાળથી સંતોને જળ સમાધિ આપવાની પરંપરા રહી છે. એવી માન્યતાઓ છે કે પાણી એક પવિત્ર તત્વ છે અને તેમાં ધ્યાન કરવાથી વ્યક્તિ ઝડપથી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે માનવ શરીર પાંચ તત્વો એટલે કે પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશનું બનેલું છે. સંતોના શરીરને તેમના મૂળ તત્વોમાં પાછા ફરવા માટે પાણીમાં ડૂબાડવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે સંતોના શરીરને સામાન્ય માનવીઓ કરતા તદ્દન અલગ માનવામાં આવે છે. તે તપ, ધ્યાન વગેરેમાં સંપૂર્ણ છે. તેથી, તેમના શરીરને અગ્નિસંસ્કાર કરવાને બદલે, તેને પાણીથી દફનાવવામાં આવે છે.

આચાર્ય સત્યેન્દ્ર દાસ કોણ હતા?

સત્યેન્દ્ર દાસ અયોધ્યા રામ મંદિરના મુખ્ય પૂજારી હતા. તેમણે 20 વર્ષની ઉંમરે સંત પદ સ્વીકાર્યું. તેઓ નિર્વાણી અખાડામાંથી આવતા અયોધ્યાના સૌથી પ્રખ્યાત સંતોમાંના એક હતા. ૩ ફેબ્રુઆરીના રોજ ૮૫ વર્ષની ઉંમરે તેમને મગજનો હુમલો આવ્યો હતો, ત્યારબાદ તેમને સંજય ગાંધી પોસ્ટગ્રેજ્યુએટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેડિકલ સાયન્સ (SGPGI) માં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. તેમનું બુધવારે ૮૫ વર્ષની વયે અવસાન થયું.