આ દિવસોમાં એક નવા વાયરસને લઈને સમગ્ર વિશ્વમાં હલચલ મચી ગઈ છે. આ વાયરસનું નામ હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ છે, જે HMPV તરીકે ઓળખાય છે. આ વાયરસથી સંક્રમિત દર્દીઓમાં સામાન્ય શરદી જેવા લક્ષણોથી લઈને ન્યુમોનિયા અને બ્રોન્કિઓલાઈટિસ સુધીની સ્થિતિઓ થઈ શકે છે. આ શિયાળો બાળકો, વૃદ્ધો અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો માટે ખતરનાક ગણી શકાય. જો કે, આ વાયરસ કોવિડ-19થી સંપૂર્ણપણે અલગ છે. પરંતુ કેટલાક લક્ષણો અને નિવારણની પદ્ધતિઓ કોવિડ જેવી જ છે. જેના કારણે લોકો તેને કોવિડ-19 સાથે જોડી રહ્યા છે. એચએમપીવી અને કોવિડ-19 કેટલા અલગ છે તે જાણવા માટે ડો. આર.એસ. મિશ્રા, આંતરિક દવા વિભાગ (ફોર્ટિસ એસ્કોર્ટ હોસ્પિટલ, દિલ્હી) સાથે ખાસ વાતચીત કરી?
ડોકટરોના મતે, બંને HMP વાયરસ અને COVID-19 (SARS-CoV-2 વાયરસથી થાય છે) શ્વાસોચ્છવાસના વાયરસ છે, પરંતુ તેમની વચ્ચે ઘણા મુખ્ય તફાવત છે.
HMPV COVID-19 થી કેટલું અલગ છે?
વાયરસ ફેમિલી- HMPV પેરામિક્સોવિરિડે પરિવારનો છે, જ્યારે SARS-CoV-2 એ કોરોનાવાયરસ છે.
ઇન્ક્યુબેશન સમય – COVID-19 માટે સેવનનો સમયગાળો લગભગ 2-14 દિવસનો છે, જ્યારે HMPV માટે તે લગભગ 3-6 દિવસનો છે.
ગંભીરતા અને મૃત્યુદર – કોવિડ-19 એ ઉચ્ચ મૃત્યુ દર દર્શાવ્યો છે, ખાસ કરીને વૃદ્ધ વયસ્કો અને સહ-રોગ ધરાવતા લોકોમાં. તેનાથી વિપરીત, HMPV તંદુરસ્ત પુખ્ત વયના લોકોમાં હળવા રોગનું કારણ બને છે, જો કે તે નાના બાળકો અને વૃદ્ધો જેવા રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોમાં ગંભીર રોગનું કારણ બની શકે છે.
વૈશ્વિક ફેલાવો – COVID-19 એ વૈશ્વિક રોગચાળાનું કારણ બન્યું છે, જેના કારણે વ્યાપક સામાજિક અસર, લોકડાઉન અને નોંધપાત્ર જીવનનું નુકસાન થયું છે. HMPV, આરોગ્યની ગંભીર ચિંતા હોવા છતાં, તે સમાન વ્યાપક પ્રકોપનું કારણ બન્યું નથી અને મોટાભાગે સ્થાનિક રોગચાળા સાથે મોસમી વાયરસ છે.
રસીની ઉપલબ્ધતા – કોવિડ-19 માટેની રસીઓ વિકસાવવામાં આવી છે અને વ્યાપકપણે વિતરિત કરવામાં આવી છે, જ્યારે HMPV માટે હજુ સુધી કોઈ રસી અસ્તિત્વમાં નથી.
શું HMPV કોરોના જેવો વાયરસ છે?
HMPV અને SARS-CoV-2 બંને મુખ્યત્વે શ્વસન ટીપાં દ્વારા ફેલાય છે જ્યારે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ ખાંસી કે છીંક ખાય છે. તેના લક્ષણો પણ એકબીજા સાથે ખૂબ સમાન છે કારણ કે બંને તાવ, ઉધરસ અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવા લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે. જે ન્યુમોનિયા સહિત શ્વસન સંબંધી વધુ ગંભીર સ્થિતિઓ તરફ દોરી શકે છે. કોવિડ-19ની જેમ, HMPVને રોકવા માટેના નિવારક પગલાં, જેમ કે માસ્ક પહેરવા, હાથની સ્વચ્છતા જાળવવી અને ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિઓ સાથે નજીકના સંપર્કને ટાળવા, બંને વાયરસ માટે અસરકારક છે.
જો કે આ વાયરસ કોવિડ-19થી સંપૂર્ણપણે અલગ છે અને તેને ખતરનાક ગણી શકાય તેમ નથી, પરંતુ સાવચેતી રાખવી ખૂબ જ જરૂરી છે.