Gujarat News: અમદાવાદના સાબરમતી નદીના કિનારે બનેલ સાબરમતી આશ્રમને રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીનું ઘર કહેવામાં આવે છે. સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવનાર આ આશ્રમના વિકાસનું કામ વર્ષો પછી થશે. આ આશ્રમનો ઈતિહાસ આપણને મહાત્મા ગાંધીજીએ દેશની આઝાદી માટે ઉઠાવેલા દરેક પગલાંની યાદ અપાવે છે. રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા સંયુક્ત રીતે સાબરમતી આશ્રમના વિકાસ પ્રોજેક્ટનો આજે શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. આજે આપણે સાબરમતી આશ્રમના સુવર્ણ ઈતિહાસ વિશે જાણકારી મેળવિશું…
બાપુનું ઘર ગણવામાં આવતું હતું સાબરમતી આશ્રમ
ગાંધીજીએ 1914માં દક્ષિણ આફ્રિકામાં સ્વતંત્રતા ચળવળનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. આ પછી ગાંધીજી ભારત પાછા ફર્યા અને 25 મે, 1915ના રોજ તેમનો પહેલો આશ્રમ અમદાવાદના કોચરબ ખાતે સ્થાપ્યો હતો. આ આશ્રમ સાબરમતી નદીના કિનારે ખુલ્લી અને બંજર જમીન પર બાંધવામાં આવ્યો હતો. ગાંધીજી અહીં રહેતા હતા અને તેની આસપાસ ખેતી, પશુપાલન વગેરે કરતા હતા. 1930 સુધી આ ગાંધીજીનું ઘર હતું, આ આશ્રમથી આઝાદીની લડાઈ શરૂ થઈ હતી. સાબરમતી નદીના કિનારે હોવાથી, આ આશ્રમને સાબરમતી આશ્રમ નામ આપવામાં આવ્યું હતું.
આશ્રમમાં રહીને લોકો આત્મનિર્ભર બની રહ્યા છે
ગાંધીજીએ સાબરમતી આશ્રમમાં જ સત્યાગ્રહ આંદોલન શરૂ કર્યું હતું. તે એક સંસ્થા તરીકે બનાવવામાં આવી હતી જે સત્યની શોધ ચાલુ રાખશે અને અહિંસક કાર્યકરોને એકઠા કરશે જેઓ ભારતને સ્વતંત્રતા અપાવવા માટે એકઠા થઈ શકે.
ગાંધી આશ્રમ સાબરમતીની સત્તાવાર વેબસાઈટ મુજબ, આશ્રમમાં રહેતા ગાંધીજીએ એક પાઠશાળા બનાવી હતી જ્યાં લોકોને કામ કરવાની, ખેતી કરવાની અને તેમને આત્મનિર્ભર બનાવવાની તાલીમ આપવામાં આવતી હતી.
દાંડી યાત્રા સાબરમતી આશ્રમથી શરૂ થઇ હતી
સાબરમતી આશ્રમથી જ દાંડી યાત્રા શરૂ થઈ હતી. 12 માર્ચ, 1930ના રોજ, ગાંધીજીએ 78 લોકો સાથે સાબરમતી આશ્રમથી 241 માઇલ લાંબી દાંડી કૂચ શરૂ કરી જેથી બ્રિટિશ મીઠાના કાયદાને તોડી શકાય. આ એક હિંસક ચળવળ અને કૂચ હતી જે સાબરમતી આશ્રમથી શરૂ થઈ અને દરિયા કિનારે આવેલા દાંડી સુધી ચાલી હતી. બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન, ભારતીય મીઠું એકત્ર કરવા અને વેચવા પર પ્રતિબંધ હતો. આ સિવાય ખુદ ભારતીયો પાસેથી મીઠું ખરીદવા પર ભારે ટેક્સ વસૂલવામાં આવ્યો હતો. આ જ કારણ હતું કે ગાંધીજીએ અંગ્રેજો સામે મીઠા સત્યાગ્રહ રેલી કાઢી હતી.
ગાંધીજીનું આશ્રમમાં પાછું જવાનું સપનું અધૂરું રહી ગયું
આ પછી અંગ્રેજોએ તમામ સત્યાગ્રહીઓને જેલમાં ધકેલી દીધા અને તેમની સંપત્તિ જપ્ત કરી લીધી હતી, આ પછી ગાંધીજીએ કહ્યું કે સાબરમતી આશ્રમ પણ જપ્ત કરી લેવો જોઈએ પરંતુ અંગ્રેજોએ તેમ ન કર્યું. ગાંધીજીએ ત્યારે શપથ લીધા હતા કે દેશ આઝાદ થયા પછી જ તેઓ આ આશ્રમમાં પગ મૂકશે. 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ દેશ આઝાદ થયો હતો. થોડા મહિના પછી, 30 જાન્યુઆરી 1948ના રોજ ગાંધીજીની હત્યા કરવામાં આવી અને ગાંધીજી ક્યારેય સાબરમતી આશ્રમમાં પાછા ફર્યા નહીં.