અમેરિકાની ઉપજ છે સિમલા મિર્ચ
અંગેજોએ સિમલામાં ઉગાડ્યા હતા પેપ્સિકમ
વિટામિનથી ભરપૂર હોય છે સિમલા મિર્ચ
કેપ્સીકમ મરચાનો મુદ્દો પણ ઘણો રસપ્રદ છે. તેને પહાડી મરચા કે સિમલા મિર્ચ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ખાસ વાત એ છે કે તે ભારતનું ઉત્પાદન નથી, છતાં આ મરચા સાથે શિમલા કેવી રીતે જોડાયું. અમે તમને એ પણ જણાવી દઈએ કે કેપ્સિકમ એ શાકભાજી નથી. તે વાસ્તવમાં એક ફળ છે, પરંતુ ભારતમાં તેનો મોટાભાગે શાકભાજી તરીકે ઉપયોગ થાય છે. ગુણધર્મોની દ્રષ્ટિએ, કેપ્સિકમ તેના રંગ સમાન છે. તે ‘ચમકદાર’ છે. તે વિટામિન્સથી ભરપૂર છે એટલું જ નહીં, તે કોલેસ્ટ્રોલ પણ બિલકુલ વધારતું નથી. એટલા માટે આજકાલ તેનો ટ્રેન્ડ ઘણો વધી ગયો છે.
કેપ્સિકમ ભારતમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે અને તે બહુ મોંઘું નથી, તેમ છતાં તે થોડું સમૃદ્ધ માનવામાં આવે છે, કારણ કે આજકાલ તેનો ‘સંગમ’ ખંડીય વાનગીઓ સાથે વધુ બન્યો છે. પિઝા, નૂડલ્સ (ચાઉમીન), બર્ગર, પનીર ટિક્કા, ફ્રેન્ચ આમલેટ અને ઘણી નોન-વેજ વસ્તુઓમાં સ્વાદ ઉમેરવા માટે તેનો ઉપયોગ જરૂરી બની ગયો છે. હવે લીલા સિવાય લાલ અને પીળા કેપ્સિકમ પણ ઉપલબ્ધ છે અને તેનો સલાડમાં ઘણો ઉપયોગ થાય છે. આ સિવાય કેપ્સિકમ પણ ગાર્નિશિંગ માટે ફ્લેમ્બોયન્સ દર્શાવે છે.
કેપ્સિકમ હજુ પણ ભારતમાં શાક માનવામાં આવે છે અને મસાલેદાર બટાકાથી ભરેલી કેપ્સિકમ કરી કોઈપણના મોંમાં પાણી આવી જાય છે. પરંતુ વાસ્તવમાં તે શાકભાજી નથી પણ ફળ છે.એનસાયક્લોપીડિયા બ્રિટાનિકામાં કેપ્સિકમને ફળ કહેવામાં આવ્યું છે. ઇન્ડિયન એગ્રીકલ્ચરલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (પુસા)ના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક ડૉ.નાવેદ સાબીર કહે છે કે વનસ્પતિશાસ્ત્રઆ મુજબ, છોડના ફૂલમાં રહેલા અંડાશયમાંથી જે ભાગ વિકસે છે તેને ફળ કહેવાય છે જ્યારે છોડના મૂળ, દાંડી અને પાંદડામાંથી જે ભાગ વિકસે છે તેને વનસ્પતિ કહેવામાં આવે છે. કેપ્સિકમ, ટામેટા વગેરે ફૂલમાંથી નીકળે છે, તેથી તેને ફળોની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવે છે.
ઇતિહાસના પુસ્તકો અને સંશોધનો દર્શાવે છે કે કેપ્સિકમનું મૂળ કેન્દ્ર દક્ષિણ અમેરિકા છે અને કેન્દ્ર પેરુ, એક્વાડોર અને બોલિવિયા છે. આ વિસ્તારોમાં લગભગ 3000 વર્ષથી કેપ્સિકમની ખેતી કરવામાં આવે છે. ભારતમાં આ શાકભાજીનું નામ કેપ્સિકમ કેમ પડ્યું તેની વાર્તા એવી છે કે ભારત પર શાસન કરનારા અંગ્રેજો ઉનાળામાં શિમલાને રાજધાની બનાવતા હતા. તે પોતાની સાથે આ શાકભાજીના બીજ પણ લાવ્યો અને શિમલા પ્રદેશના અનુકૂળ હવામાન અને પહાડી જમીનને જોતા તેણે ત્યાં તેને વાવ્યું, તે ઉગ્યું. ત્યારથી તેને કેપ્સીકમ નામ આપવામાં આવ્યું છે.