શું તમને ખબર છે કે ખાવાની આવસ્તુઓ વર્ષો સુધી બગડતી જ નથી! આમાની ઘણી વસ્તુઓ તો આપડે રોજે ઉપયોગમાં લઈએ છીએ

• હજારો વર્ષ પછી પણ નથી બગડતી ખાવાની આ વસ્તુઓ

• આ વસ્તુઓનો ગમે ત્યારે થઈ શકે છે ઉપયોગ

• આ વસ્તુઓમાં વર્ષો બાદ પણ તેના સ્વાદ કે પોષક તત્વોમાં કોઈ ફેરફાર થતી નથી

તમે જે ખાઓ છો અને પીવો છો તે લગભગ બધું ચોક્કસ સમય પછી બગડી જાય છે. એટલે કે તે સમય પછી તેમને ખાવાથી સ્વાસ્થ્યને નુકસાન થઈ શકે છે. તેથી જ બજારમાંથી લેવામાં આવેલા દરેક ઉત્પાદન પર મેનુફેક્ચરીંગ અને એક્સપાયરી ડેટ લખવામાં આવી છે. ત્યાં જ એવી ઘણી વસ્તુઓ છે જેની કોઈ એક્સપાયરી ડેટ નથી. તેઓ વર્ષો વર્ષ સુઘી ચાલે છે. ન તો તેમનો સ્વાદ બદલાય છે ન તો તેમાં જોવા મળતા પોષક તત્વોમાં ફરક પડે છે.

તમે જોયું જ હશે કે, ઘણા ખાદ્ય ઉત્પાદનો પર બે તારીખો લખેલી જોવા મળે છે, એક છે બેસ્ટ બિફોર અને બીજી એક્સપાયરી છે. કેટલીક વાર લોકો બંનેનો અર્થ એક જ સમજે છે અને બેસ્ટ બિફોર ડેટ પસાર થાય ત્યારે જ પ્રોડક્ટ ફેંકી દે છે. બંને વચ્ચે તફાવત છે. બેસ્ટ બીફોરનો અર્થ એ છે કે તે તારીખ પહેલાં જ્યારે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે ત્યારે તમને ખોરાકનું સંપૂર્ણ પોષણ મળશે. બેસ્ટ બિફોર પછી પણ ખોરાક બગડતો નથી, ફક્ત તેનું પોષણ થોડું ઘટે છે. એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે કે સીલ બંધ ઉત્પાદનો હવા પર પ્રતિક્રિયા આપતા હોવાથી સીલ બંધ થતાં જ તેમનું પોષણ ગુમાવવાનું શરૂ કરે છે. તેથી સીલ તૂટ્યા પછી, બેસ્ટ બિફોરનો કોઈ અર્થ નથી અને ફક્ત એક્સપાયરી ડેટ મહત્વની છે.

ઘણી ખાદ્ય વસ્તુઓ ક્યારેય એક્સપાયર નથી થતી. આમાંનો એક સફેદ ચોખા (White Rice) છે. ઉટાહ સ્ટેટ યુનિવર્સિટી અમેરિકામાં હાથ ધરવામાં આવેલા એક સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે જો આ ચોખાને ઓક્સિજન મુક્ત કન્ટેનરમાં અને 40 ડિગ્રી ફેરન્હાઇડથી નીચેના તાપમાને રાખવામાં આવે તો સફેદ ચોખા 30 વર્ષ સુધી પોષણ આપતા રહે છે. બ્રાઉન રાઇઝ 6 મહિનાથી વધુ ટકતો નથી કારણ કે તેમાં કુદરતી તેલનું પ્રમાણ વધારે છે.

સ્વાસ્થ્ય માટે અત્યંત ફાયદાકારક માનવામાં આવતું મધ પણ આ જ કેટેગરીમાં છે. તે ક્યારેય ખરાબ થતું નથી. ફૂલના રસમાંથી બનેલું મધ મધમાખીના એન્ઝાઇમ્સ પર પ્રતિક્રિયા આપે છે. આ રસની રચનાને બદલીને તેને સામાન્ય ખાંડમાં ફેરવાય છે જે તેની ઉંમર વધારે છે. જો મધ કાચની બરણીમાં સારી રીતે બંધ હોય તો તે ક્યારેય બગડતું નથી. સૌથી જૂનું મધ 5500 વર્ષ પહેલાંનું માનવામાં આવે છે.

મીઠું ક્યારેય એક્સપાયર થતું નથી. સોડિયમ ક્લોરાઇડ એટલે કે મીઠાની આ લાક્ષણિકતાને કારણે, તેનો ઉપયોગ સદીઓથી ખાદ્ય ચીજો અને મૃતદેહોને સાચવવા માટે કરવામાં આવે છે. જ્યારે મીઠું ઉમેરવામાં આવે છે, ત્યારે કોઈપણ વસ્તુ ભેજયુક્ત થઈ જાય છે અને તેની ઉંમરમાં વધારો કરે છે. તે ફોર્મ્યુલા પોતે મીઠા પર કામ કરે છે. જોકે, જાણવા મળ્યું હતું કે જો આયોડિનને કોઈ પણ કારણસર મીઠામાં ઉમેરવામાં આવે તો તે માત્ર 5 વર્ષ સુધી ચાલે છે.

ખાંડ હંમેશાં ચાલી શકે છે. તેથી જ જૈન-જેલી જેવી વસ્તુઓ બચાવવા માટે દાદીના પ્રિસ્ક્રિપ્શનમાં વધુ ખાંડ ઉમેરવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. ખાંડને પાવડર સ્વરૂપમાં મૂકવામાં આવે તો તેની ઉંમર થોડી નાની થઈ શકે છે, જેના કારણે પાવડર ખાંડને એર-ટાઇટ કન્ટેનરમાં રાખવામાં આવે છે.