ડિજિટલ બેન્કિંગમાં વધારો થવાથી બેન્કિંગ છેતરપિંડીના કેસોમાં પણ ઝડપથી વધારો થયો છે. સરકાર હવે તેમને નિયંત્રિત કરવા માટે વિવિધ દરખાસ્તો પર વિચાર કરી રહી છે. ખાસ કરીને UPI દ્વારા કરવામાં આવેલી છેતરપિંડી અંગે, સરકારને ઘણા પ્રસ્તાવ મળ્યા છે, જેને ટૂંક સમયમાં લાગુ કરવામાં આવી શકે છે.
આવા કેસ માટે એલર્ટ સિસ્ટમ
નાણા મંત્રાલયના સૂત્રોને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે નાણાકીય સંસ્થાઓ એક મર્યાદાથી વધુ ડિજિટલ પેમેન્ટ માટે ઝડપી ચેતવણી સિસ્ટમ અપનાવી શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, બેંકો અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ 5000 રૂપિયાથી વધુની ડિજિટલ પેમેન્ટ માટે ઝડપી ચેતવણી સિસ્ટમ અપનાવી શકે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ ચેતવણી ફક્ત નવા વપરાશકર્તાઓ અથવા વિક્રેતાઓના કિસ્સામાં જ સંપૂર્ણ રીતે લાગુ કરવામાં આવશે.
આ રીતે ચકાસણી
આ ચેતવણી પ્રણાલી હેઠળ, જ્યારે કોઈ વપરાશકર્તા પ્રથમ વખત અન્ય વપરાશકર્તા અથવા વિક્રેતાને UPI દ્વારા રૂ. 5000 થી વધુની ચુકવણી કરે છે, ત્યારે તે ચુકવણીની શરૂઆત કરશે કે તરત જ તેને એક વેરિફિકેશન મેસેજ અથવા કોલ પ્રાપ્ત થશે. એકાઉન્ટમાંથી પૈસા ડેબિટ થાય તે પહેલાં વેરિફિકેશન મેસેજ/કોલ આવશે. વેરિફિકેશન પછી જ તેના ખાતામાંથી પૈસા કપાશે. આ રીતે, ચૂકવણી આપમેળે શંકાસ્પદ કેસોમાં અટકી જશે.
એલર્ટ સિસ્ટમ નવી નથી
આ પ્રકારની એલર્ટ સિસ્ટમ પહેલીવાર લાગુ કરવામાં આવી રહી નથી. ઘણી નાણાકીય સંસ્થાઓએ પહેલેથી જ આવી સિસ્ટમ અપનાવી છે. નાણા મંત્રાલયના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ઘણી નાણાકીય સંસ્થાઓ પહેલેથી જ ઉચ્ચ મૂલ્યના વ્યવહારો માટે આવી ચેતવણી સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી રહી છે.
સમય મર્યાદા પણ ધ્યાનમાં લો
અગાઉ એવા અહેવાલ હતા કે સરકાર UPI પેમેન્ટના કિસ્સામાં સમય મર્યાદા લાદી શકે છે. આ હેઠળ, એવું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે નવા વપરાશકર્તા અથવા વેન્ડરને ઉમેર્યા પછી ઓછામાં ઓછા 4 કલાકમાં ચુકવણી કરવી શક્ય બનશે. જો કે, સરકારે હજુ સુધી ન તો લઘુત્તમ સમય મર્યાદા કે ઝડપી એલર્ટ સિસ્ટમને અંતિમ મંજૂરી આપી નથી.
લાખો નંબરો બંધ થઈ ગયા છે
ડિજિટલ બેન્કિંગ ફ્રોડને લઈને સરકારે પહેલેથી જ કડક વલણ અપનાવ્યું છે. આ અંતર્ગત પ્રારંભિક પગલા તરીકે લાખો મોબાઈલ નંબર બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે. નાણાકીય સેવાઓના સચિવ વિવેક જોશીએ બેંક અધિકારીઓ સાથેની બેઠક બાદ મંગળવારે કહ્યું હતું કે શંકાસ્પદ વ્યવહારોમાં તેમની સંડોવણીને કારણે સરકારે 70 લાખ મોબાઈલ નંબરને સસ્પેન્ડ કરી દીધા છે. સરકારે 1 ડિસેમ્બરથી સિમ કાર્ડ અંગેના નિયમો પણ કડક બનાવ્યા છે. આ તમામ પગલાં ડિજિટલ બેન્કિંગ છેતરપિંડી પર કાબૂ મેળવવામાં ઘણી હદ સુધી સફળ સાબિત થઈ શકે છે.