સાવન મહિનામાં દર સોમવારે ભગવાન શિવની પૂજા કરવામાં આવે છે, જ્યારે મંગળવાર માતા પાર્વતીને સમર્પિત છે. મંગલા ગૌરી વ્રત શવના દર મંગળવારે મનાવવામાં આવે છે. પરિણીત મહિલાઓ આ વ્રત તેમના દામ્પત્ય જીવનમાં સુખ, પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સંતાન પ્રાપ્તિ માટે રાખે છે, જ્યારે અપરિણીત યુવતીઓ ઈચ્છિત વર મેળવવાની ઈચ્છા સાથે આ વ્રત કરે છે. જો કોઈ સ્ત્રી કે પુરૂષમાં વિધવા દોષ, મંગલદોષ, લગ્ન દોષ, લગ્નમાં વિલંબ જેવા કોઈપણ પ્રકારનો દોષ હોય તો તે વ્યક્તિએ મંગલાગૌરી વ્રતનું પાલન કરવું જોઈએ. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર આ વ્રત રાખવાથી જીવનમાં આવતા તમામ પ્રકારના અવરોધો દૂર થાય છે.
મંગળા ગૌરી વ્રત ઉદ્યાન
વિવાહિત મહિલાઓ માટે મંગળા ગૌરી વ્રત ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. મહિલાઓ સાવનથી શરૂ થાય છે અને 16 મંગળવાર પૂર્ણ થયા બાદ 17 મંગળવારના રોજ ઉપવાસ તોડી શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઉદ્યાપન કર્યા વિના વ્રતનું ફળ મળતું નથી.
મંગળા ગૌરી વ્રત પૂજા સમગ્ર
મંગલા ગૌરી વ્રત દરમિયાન પૂજા માટે વિશેષ સામગ્રી તૈયાર કરવામાં આવે છે. આમાં માતાની ષોડશોપચાર સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે અને દરેક સામગ્રી 16 ની માત્રામાં અર્પણ કરવાની હોય છે. માળાની જેમ 16 મીઠાઈઓ, 16 બંગડીઓ, 16 મેકઅપની વસ્તુઓ, લવિંગ, એલચી, સોપારી, સોપારી, તમામ 16 ની માત્રામાં હોવી જોઈએ. પાંચ પ્રકારના ડ્રાયફ્રુટ્સ, સાત પ્રકારના અનાજ, માતા માટે નવા કપડાં અને 16 લાઇટો ધરાવી શકે એવો લોટનો દીવો.
મંગળા ગૌરી વ્રત ઉદ્યાન પદ્ધતિ
મંગળા ગૌરી વ્રતના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને સ્નાન કરીને લાલ વસ્ત્રો પહેરો. ઉદ્યાનના દિવસે વ્રત રાખો અને પૂજા પણ કરો. લાકડાનો થાંભલો લગાવો અને તેની આસપાસ કેળાના પાન બાંધો. કલશ સ્થાપિત કરો અને તેના પર મંગલ ગૌરીની મૂર્તિ મૂકો. લગ્નની વસ્તુઓ, વસ્ત્રો, નાકની વીંટી વગેરે અર્પણ કરીને દેવી પાર્વતીની પૂજા કરો. હંમેશની જેમ, મંગળા ગૌરીના વ્રતની કથા સાંભળો. પૂજા દરમિયાન ભગવાન ગણેશનું ધ્યાન કરો, ‘શ્રીમંગલગૌર્યાય નમઃ’ મંત્રનો જાપ કરો અને અંતે સોળ દીવાઓથી આરતી કરો. ઉદ્યાન પછી પૂજારી અને 16 વિવાહિત મહિલાઓને ભોજન કરાવો. શવનમાં છેલ્લી વખત મંગળા ગૌરી વ્રત રાખ્યા બાદ તે દિવસે તમારા જીવનસાથી સાથે હવન વ્રત કરો. અવિવાહિત કન્યાઓએ તેમના માતા-પિતા સાથે બેસીને હવન કરવો જોઈએ.
મંગળા ગૌરી વ્રતનું મહત્વ
શાસ્ત્રો અનુસાર, સાવન મહિનામાં ઉજવવામાં આવતા મંગળા ગૌરી વ્રતને વિશેષ અને શુભ માનવામાં આવે છે. પરણિત મહિલાઓ અખંડ સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત કરવા માટે આ વ્રત રાખે છે. જ્યારે અપરિણીત છોકરીઓ ભગવાન શિવ જેવા આદર્શ પતિ મેળવવા માટે વ્રત રાખે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે લોકો તેમના લગ્નમાં વિલંબનો સામનો કરી રહ્યા છે તે લોકોએ આ વ્રતનું પાલન કરવું જોઈએ.