રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ગોલ્ડ લોન લેનારા ગ્રાહકોના હિતમાં નિયમોમાં મોટા ફેરફાર કરવા જઈ રહી છે. રિઝર્વ બેંકે ગોલ્ડ લોન કંપનીઓ અને બેંકોને તેમના ગ્રાહકોને લોનની ચુકવણી માટે નવા વિકલ્પો આપવા સૂચના આપી છે. નવા નિયમો હેઠળ, કંપનીઓએ હોમ લોન અને ઓટો લોન જેવી ગોલ્ડ લોન ચૂકવવા માટે માસિક હપ્તા (EMI)નો વિકલ્પ આપવો પડશે.
રિઝર્વ બેંકે પોતાના આદેશમાં કહ્યું છે કે ગોલ્ડ લોન કંપનીઓએ લોન લેનાર ગ્રાહકની ચૂકવણી કરવાની ક્ષમતા તપાસવી જોઈએ. માત્ર પ્યાદાવાળા ઘરેણાં પર આધાર રાખશો નહીં. આરબીઆઈએ આ કંપનીઓને માસિક ઋણમુક્તિ યોજના શરૂ કરવા કહ્યું છે. આ અંતર્ગત બેંકો અને ગોલ્ડ લોન કંપનીઓ ગ્રાહકોને લોન શરૂ થયા બાદ વ્યાજ અને મુદ્દલની રકમ સાથે માસિક હપ્તામાં લોન ચૂકવવા માટે કહી શકે છે. આ સિવાય કંપનીઓ સોના સામે ટર્મ લોન આપવાનો રસ્તો પણ શોધી રહી છે.
ગેરરીતિ અંગે અગાઉ પણ ચેતવણી આપી હતી
નોંધનીય છે કે આરબીઆઈએ અગાઉ 30 સપ્ટેમ્બરે જારી કરેલા પરિપત્રમાં ગોલ્ડ લોન આપતી કંપનીઓને ચેતવણી આપી હતી. તેમાં કહેવાયું છે કે ગોલ્ડ લોન સોર્સિંગ, વેલ્યુએશન, હરાજીની પારદર્શિતા, એલટીવી રેશિયોનું મોનિટરિંગ અને રિસ્ક વેઇટિંગમાં ઘણી ક્ષતિઓ જોવા મળી હતી. પરિપત્રમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે આંશિક ચુકવણી સાથે ગોલ્ડ લોન એ ખોટી પ્રથા છે.
અત્યાર સુધી આ રીતે પેમેન્ટ થઈ રહ્યું છે
હાલમાં ગોલ્ડ લોન આપતી કંપનીઓ અને બેંકો ગ્રાહકોને બુલેટ પેમેન્ટનો વિકલ્પ આપે છે. આ હેઠળ, લોન લેનાર લોનની મુદતના અંતે સંપૂર્ણ રકમ ચૂકવી શકે છે. તેમને કોઈપણ EMI મુજબની ચુકવણી કરવાની જરૂર નથી. આ સિવાય, એક વિકલ્પ રહે છે કે લેનારા જ્યારે ઇચ્છે ત્યારે આંશિક ચુકવણી કરી શકે છે. પરંતુ આરબીઆઈએ આ પદ્ધતિ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે.
ગોલ્ડ લોન માર્કેટ વધી રહ્યું છે
તાજેતરમાં બેન્કો અને NBFCsમાં ગોલ્ડ લોન પોર્ટફોલિયોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયા બાદ આ નિર્દેશ આવ્યો છે. CILના એક અહેવાલ મુજબ એપ્રિલથી ઓગસ્ટ દરમિયાન બેન્કો દ્વારા સોનાના ઝવેરાત સામે જારી કરાયેલી છૂટક લોનમાં 37%નો વધારો થયો છે, જે સોનાની વધતી કિંમતો સાથે સુસંગત છે.