ભાગ્યે જ કોઈ એવું હશે જેણે આગ્રાના પેઠાનો સ્વાદ ન ચાખ્યો હોય. તે એક લોકપ્રિય મીઠાઈ છે જે માત્ર દેશમાં જ નહીં પરંતુ વિદેશમાં પણ ખૂબ જ ઉત્સાહથી ખાવામાં આવે છે. તાજમહેલ પછી આ બીજી વસ્તુ છે જેને આગ્રાની ઓળખ માનવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તમે જે પેથા ખૂબ જ ઉત્સાહથી ખાઓ છો તેની શોધ કેવી રીતે થઈ?
‘તાજનું શહેર’ એટલે કે આગ્રા તેના પ્રેમના પ્રતીક તાજમહેલ માટે વિશ્વભરમાં જાણીતું છે. આ સુંદર ઈમારત જોવાનું દરેક વ્યક્તિનું સપનું હોય છે અને આ સપનું પૂરું કરવા માટે લોકો દૂર-દૂરથી ભારતના આ શહેરમાં આવે છે. સફેદ આરસપહાણથી બનેલી આ ઇમારત વાસ્તુકલાનું અદભૂત ઉદાહરણ છે, જેની સુંદરતા વર્ષો પછી પણ એવી જ છે.
જો કે, પ્રેમના આ પ્રતીક સિવાય, આગરા શહેર અન્ય એક ખાસ વસ્તુ માટે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. હા, તમે એકદમ સાચા છો. તાજમહેલ સિવાય આગ્રાનું નામ સાંભળતા જ સૌથી પહેલા મનમાં બીજી વસ્તુ આવે છે તે છે આગ્રાની પેઠા.
પેથા આગ્રાનું ગૌરવ છે
ભાગ્યે જ કોઈ હશે જેણે આગ્રાના પેઠાનો સ્વાદ ન ચાખ્યો હોય. અહીં રહેતા અને આ શહેરની મુલાકાત લેતા લોકો તેનો સ્વાદ ચાખ્યા વિના રહી શકતા નથી. તેનો સ્વાદ માત્ર દેશમાં જ નહીં પરંતુ વિદેશમાં પણ ખૂબ પ્રખ્યાત છે. ખાસ કરીને મીઠાઈના શોખીન લોકો માટે તે પહેલી પસંદ છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તમે જે પેથાને ખૂબ જ ચાખી લો છો, તે ક્યારે અને કેવી રીતે મળી આવ્યું? જો નહીં, તો આજે આ લેખમાં અમે તમને આગ્રાના પેઠાની વાર્તા જણાવીશું.
શાહજહાંના આદેશથી પેથા બનાવ્યું
કહેવાય છે કે પેઠાના ખોજાનો શ્રેય મુઘલ બાદશાહ શાહજહાંને જાય છે. આ મીઠાઈ આગ્રામાં શાહજહાંના શાસન દરમિયાન મળી આવી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે તાજમહેલનું નિર્માણ થઈ રહ્યું હતું, ત્યારે બાદશાહે તેના રસોઈયાને તાજમહેલની જેમ શુદ્ધ, સ્વચ્છ અને સફેદ મીઠાઈ બનાવવા કહ્યું હતું. રાજાના આ આદેશને પૂરો કરીને શાહી રસોઈયાએ પેથા એટલે કે સફેદ કોળાની મદદથી મીઠાઈ તૈયાર કરી.
તેને બનાવવા માટે, તેઓએ સફેદ કોળાના ટુકડા કરી, તેને પાણીમાં ઉકાળી અને પછી તેને મીઠો સ્વાદ આપવા માટે ખાંડ ઉમેરી. આ રીતે સફેદ કોળામાંથી બનેલી આ મીઠાઈનો જન્મ થયો અને તેનું નામ પેથા રાખવામાં આવ્યું. એવું કહેવાય છે કે તાજમહેલના નિર્માણમાં લાગેલા મજૂરોને પણ આ મીઠાઈ ખાવા માટે આપવામાં આવતી હતી, જે ખાવાથી તેમને કામ કરવા માટે ઉર્જા મળતી હતી.
આ પણ પેથાની વાર્તા છે
પેથાની શોધ અંગે બીજી એક વાર્તા પ્રચલિત છે. એવું કહેવાય છે કે તાજમહેલના નિર્માણમાં લાગેલા મજૂરો દરરોજ એક જ પ્રકારનો ખોરાક ખાવાથી કંટાળી ગયા અને બીમાર પડવા લાગ્યા. આવી સ્થિતિમાં રોજ રોટલી અને દાળ ખાઈને કંટાળેલા મજૂરોએ રાજા પાસે કંઈક બીજું ખાવાની માંગ કરી. ત્યારે જ શાહજહાંએ પોતાની ઈચ્છા પૂરી કરવા માટે તેના માસ્ટર આર્કિટેક્ટ ઉસ્તાદ ઈસા પાસે મદદ માંગી. મજૂરોની માંગ પૂરી કરવા માટે, જીસસ એક સાથી પાસે ગયા, જેમણે ધ્યાન દરમિયાન પેથાની રેસીપી મેળવી અને પછી તેમના દ્વારા કહેવામાં આવેલી આ રેસીપીમાંથી, પેથાની શોધ થઈ.
હાલમાં પેથાનું સ્વરૂપ બદલાયું છે
આગ્રાના પેઠાના ઈતિહાસ સાથે જોડાયેલી આવી અનેક વાતો પ્રચલિત છે. જો કે, હાલમાં તેની લોકપ્રિયતા હવે એક શહેર પૂરતી મર્યાદિત નથી. ભારત અને વિદેશમાં લોકોએ તેનો સ્વાદ ચાખ્યો છે અને તેથી આ મીઠાઈને જીઆઈ ટેગ પણ મળ્યું છે. હાલમાં, ઘણા વિવિધ પ્રકારના પેથા ઉપલબ્ધ છે, જેમાં ચેરી, નારંગી, કેસર, દ્રાક્ષ, ચોકલેટ, પાઈનેપલ, બદામ, નારિયેળ, પાન, ખુસ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.