કેન્દ્રએ બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે એક નિષ્ણાત સમિતિએ આર્બિટ્રેશન સેક્ટરમાં પ્રસ્તાવિત સુધારા અંગેનો પોતાનો અહેવાલ કાયદા મંત્રાલયને સુપરત કર્યો છે. આ સમિતિના અધ્યક્ષ ભૂતપૂર્વ કાયદા સચિવ ટીકે વિશ્વનાથન હતા.
એટર્ની જનરલ આર વેંકટરામણી સરકાર વતી સર્વોચ્ચ અદાલતમાં હાજર થયા હતા. તેમણે કોર્ટને કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકારે હજુ સુધી રિપોર્ટ પર અંતિમ વિચારણા કરી નથી. આ પછી, મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) ધનંજય યશવંત ચંદ્રચુડના નેતૃત્વ હેઠળની બેંચે એટર્ની જનરલને સંબંધિત પક્ષકારો સાથે રિપોર્ટ શેર કરવા કહ્યું.
1 માર્ચ સુધીમાં તમામ પક્ષકારોને રિપોર્ટ સબમિટ કરવાનો રહેશે
બેન્ચે કહ્યું, “રિપોર્ટ પર સરકાર નિર્ણય લેશે. પરંતુ તમે તેને તમામ પક્ષોને મોકલો.” ખંડપીઠે કહ્યું કે 1 માર્ચ સુધીમાં સંબંધિત પક્ષકારોને રિપોર્ટ સુપરત કરવામાં આવે. બેન્ચમાં જસ્ટિસ જે.બી.પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રા પણ સામેલ હતા.
અયોગ્ય વ્યક્તિ અન્ય કોઈને મધ્યસ્થી બનાવી શકે નહીં.
સર્વોચ્ચ અદાલતે 2017 અને 2020માં કહ્યું હતું કે જો કોઈ વ્યક્તિ મધ્યસ્થી બનવા માટે લાયક ન હોય તો તે અન્ય વ્યક્તિને મધ્યસ્થી તરીકે નોમિનેટ કરી શકે નહીં. જો કે, 2020 માં જ અન્ય એક કેસમાં, સુપ્રીમ કોર્ટે એવી વ્યક્તિની નિમણૂક કરવાની મંજૂરી આપી હતી જે મધ્યસ્થી બનવા માટે અયોગ્ય છે. સુપ્રીમ કોર્ટ હવે આ મુદ્દે પોતાનો ચુકાદો આપી રહી છે. CJIએ 26 જૂન, 2023ના રોજ તેની તપાસ માટે પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચની રચના કરી હતી.
વિશ્વનાથનના નેતૃત્વમાં સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી
અદાલતો પરનો બોજ ઘટાડવા માટે સરકારે આર્બિટ્રેશન એન્ડ કોન્સિલિયેશન એક્ટમાં સુધારાની ભલામણ કરવા નિષ્ણાત સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિનું નેતૃત્વ પૂર્વ કાયદા સચિવ ટીકે વિશ્વનાથન કરી રહ્યા હતા. ભારતને આંતરરાષ્ટ્રીય આર્બિટ્રેશનનું કેન્દ્ર બનાવવાના પ્રયાસો વચ્ચે સરકાર દ્વારા આ સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી.
નિષ્ણાત સમિતિમાં આ વિભાગોના અધિકારીઓનો સમાવેશ
કાયદા મંત્રાલયમાં કાનૂની બાબતોના વિભાગ દ્વારા રચવામાં આવેલી નિષ્ણાત સમિતિમાં વેંકટરામણીનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. કાયદા મંત્રાલયના અધિક સચિવ રાજીવ મણિ, કેટલાક વરિષ્ઠ વકીલો, ખાનગી કાયદાકીય સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ, લેજિસ્લેટિવ ડિપાર્ટમેન્ટ, નીતિ આયોગ, નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા. (NHAI), રેલ્વે અને સેન્ટ્રલ પબ્લિક વર્ક્સ ડિપાર્ટમેન્ટ (CPWD) ના અધિકારીઓ તેના અન્ય સભ્યો છે.