વૈશ્વિક કૂટનીતિમાં ભારે અનિશ્ચિતતા વચ્ચે, ભારત અને બ્રિટન તેમના દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત છે. એક તરફ બંને દેશો વચ્ચે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA)ને લઈને લગભગ સમજૂતી થઈ ગઈ છે, તો બીજી તરફ ભારત અને બ્રિટન વચ્ચેના વ્યૂહાત્મક સંબંધોને મજબૂત કરવા માટે સ્થાપિત ટુ પ્લસ ટુ મંત્રણા સોમવારે પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.
બંને પક્ષોના વિદેશ અને સંરક્ષણ મંત્રાલયોના સંયુક્ત સચિવ સ્તરના અધિકારીઓએ તેમાં ભાગ લીધો હતો. આ બેઠકને આ મહિનાના અંતમાં બંને દેશોના સંરક્ષણ અને વિદેશ મંત્રીઓની આગેવાની હેઠળ થનારી ટુ પ્લસ ટુ મંત્રણાની તૈયારી તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.
મુક્ત વેપાર કરારની જાહેરાત કરવામાં આવશે
બ્રિટિશ પીએમ ઋષિ સુનક આ મહિનાના અંતમાં ભારતની મુલાકાતે આવે તેવી શક્યતા છે. માનવામાં આવે છે કે સુનક અને પીએમ નરેન્દ્ર મોદી નવી દિલ્હીમાં બંને દેશો વચ્ચે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA)ની જાહેરાત કરશે. સોમવારે ટુ પ્લસ ટુ વાટાઘાટો દરમિયાન, વેપાર અને રોકાણ, સંરક્ષણ, જટિલ ટેક્નોલોજી, નાગરિક ઉડ્ડયન, આરોગ્ય અને ઉર્જા જેવા ઘણા મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં સહકારને વેગ આપવા માટે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. બંને પક્ષોએ ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્ર અને આતંકવાદ સામે સહયોગ વધારવા અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી.
બે વત્તા બે વાતો શું છે?
ભારત 2+2 વાટાઘાટોના માળખામાં ખૂબ જ મર્યાદિત સંખ્યામાં દેશો સાથે ચર્ચા કરે છે. જેમાં અમેરિકા, જાપાન, રશિયા અને ઓસ્ટ્રેલિયાનો સમાવેશ થાય છે. ગયા વર્ષે જ મોદી અને સુનાક વચ્ચેની પ્રથમ બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે વ્યૂહાત્મક હિતોના મુદ્દાઓ પર વધુ સારું સંકલન બનાવવા માટે સંરક્ષણ અને વિદેશ પ્રધાનોની આગેવાની હેઠળ વાટાઘાટો કરવામાં આવે. વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા અરિંદમ બાગચીએ જણાવ્યું હતું કે સોમવારની બેઠકમાં વર્ષ 2030 માટે દ્વિપક્ષીય સંબંધો માટે નિર્ધારિત લક્ષ્યો અને સંબંધોના વિવિધ પરિમાણો પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
રોડમેપ-2030 જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો
મે 2021માં ભારત અને બ્રિટને પરસ્પર સંબંધોના લાંબા ગાળાના લક્ષ્યોને ધ્યાનમાં રાખીને રોડમેપ-2030ની જાહેરાત કરી હતી. જેમાં વ્યાપારી સંબંધોથી લઈને સૈન્ય સંબંધો, ટેક્નોલોજી અને વિજ્ઞાન અને રોકાણ સુધી તમામ બાબતો માટે મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યા છે.
ટુ પ્લસ ટુ ખાસ કરીને સૈન્ય અને રાજદ્વારી ક્ષેત્રે પરસ્પર સંબંધોને કેવી રીતે આગળ લઈ જઈ શકાય તેના પર કામ કરશે. નોંધનીય છે કે છેલ્લા પાંચ વર્ષથી ભારત અને બ્રિટનની સરકારો પરસ્પર સંબંધો પર ઘણું ધ્યાન આપી રહી છે. વર્તમાન બ્રિટિશ પીએમ સુનક પહેલા પીએમ મોદીના પૂર્વ પીએમ બોરિસ જોન્સન સાથે ખૂબ સારા સંબંધો હતા, જેની અસર દ્વિપક્ષીય સંબંધો પર પણ જોવા મળી હતી.
મુક્ત વેપાર કરાર પર સર્વસંમતિ સાધવામાં આવશે
તાજેતરમાં, કેટલીકવાર ખાલિસ્તાન સમર્થકોના પ્રત્યાર્પણ અને બ્રિટનમાં છુપાયેલા આર્થિક ભાગેડુઓના પ્રત્યાર્પણના મુદ્દે બંને વચ્ચેના સંબંધોમાં થોડો તણાવ જોવા મળ્યો હતો, પરંતુ હાલમાં આ બંને મુદ્દાઓ પર બ્રિટિશ સરકારનું વલણ હકારાત્મક છે. આ જ કારણ છે કે અનેક અવરોધો છતાં મુક્ત વેપાર કરારના મુદ્દે હવે સર્વસંમતિ ઊભી થતી જોવા મળી રહી છે.