શનિદેવની પીડાને શાંત કરવા માટે પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરવાની રીત પણ જણાવવામાં આવી છે. શનિદેવની સાડાસાત સતી કે ઘૈયાના કારણે પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરીને તેની પ્રદક્ષિણા કરવાથી શનિની પીડા થતી નથી. બીજી તરફ પીપળનું વૃક્ષ વાવીને શનિદેવની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
પદમપુરાણ અનુસાર, પીપળનું વૃક્ષ ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ છે, તેથી આ વૃક્ષને ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠદેવ વૃક્ષનું બિરુદ મળ્યું અને તેની વિધિવત પૂજા શરૂ થઈ. પદ્મ પુરાણ અનુસાર પીપળના વૃક્ષને નમસ્કાર કરીને તેની પ્રદક્ષિણા કરવાથી મનુષ્યનું આયુષ્ય વધે છે અને જે વ્યક્તિ તેના વૃક્ષને જળ અર્પિત કરે છે તે તેના તમામ પાપોનો અંત કરીને સ્વર્ગ પ્રાપ્ત કરે છે. શનિદેવની પીડાને શાંત કરવા માટે પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરવાની રીત પણ જણાવવામાં આવી છે.
ત્રિદેવ પીપળમાં રહે છે
ભગવાન કૃષ્ણ ગીતામાં કહે છે – ‘અશ્વત્થ સર્વવૃક્ષણામ’ જેનો અર્થ થાય છે ‘હું તમામ વૃક્ષોમાં પીપળનું વૃક્ષ છું’, આ વિધાનમાં તેમણે પોતાને પીપળના વૃક્ષ સમાન હોવાનું જાહેર કર્યું છે. પીપળ એક એવું વૃક્ષ છે જેમાં ત્રિમૂર્તિનો વાસ છે. જેના મૂળમાં શ્રી વિષ્ણુનો વાસ છે, દાંડીમાં ભગવાન શંકર અને કપાળમાં બ્રહ્માજીનો વાસ છે. અશ્વત્થ વૃક્ષના રૂપમાં શ્રીહરિ સ્વયં આ ભોંયતળિયે નિવાસ કરે છે. સંસારમાં જેમ બ્રાહ્મણો, ગાયો અને દેવતાઓ પૂજનીય છે, તેવી જ રીતે પીપળનું વૃક્ષ પણ પૂજનીય માનવામાં આવે છે. પીપળનું વાવેતર, રક્ષણ, સ્પર્શ અને પૂજન કરવાથી અનુક્રમે ધન, સારા સંતાન, સ્વર્ગ અને મોક્ષ મળે છે. આ સિવાય પીપળમાં પૂર્વજોનો વાસ માનવામાં આવે છે, તમામ તીર્થસ્થાનો તેમાં રહે છે, તેથી પીપળ નીચે મુંડન કરવા જેવી વિધિ કરવાનો કાયદો છે. યજ્ઞ, હવન, પૂજાપાઠ, પુરણ કથા વગેરે માટે પીપળની છાયા શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. તેના પાંદડાની પૂજા શુભ કાર્યોમાં દરવાજા પર લગાવવામાં આવે છે.
શનિદેવની કૃપા માટે પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરો
જ્યોતિષની દૃષ્ટિએ પીપલને શનિ સાથે સંબંધિત માનવામાં આવે છે. શનિવારના દિવસે પીપળના ઝાડના મૂળમાં જળ અર્પિત કરીને દીવો પ્રગટાવવાથી અનેક પ્રકારની પરેશાનીઓ દૂર થાય છે. શનિદેવની સાડાસાત સતી કે ઘૈયાના કારણે પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરીને તેની પ્રદક્ષિણા કરવાથી શનિની પીડા થતી નથી. બીજી તરફ પીપળનું વૃક્ષ વાવીને શનિદેવની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
પીપળને શનિનું વરદાન મળ્યું
દંતકથા અનુસાર, એકવાર ઋષિ અગસ્ત્ય તેમના શિષ્યો સાથે ગોમતી નદીના કિનારે દક્ષિણ તરફ ગયા અને એક વર્ષ સુધી યજ્ઞ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. તે સમયે સ્વર્ગમાં રાક્ષસોનું શાસન હતું. કૈતાભ નામના રાક્ષસે પીપળનું રૂપ ધારણ કર્યું અને યજ્ઞમાં બ્રાહ્મણોને પરેશાન કરવા લાગ્યો અને બ્રાહ્મણોને મારીને ખાતો. બ્રાહ્મણ પીપળના ઝાડની ડાળીઓ કે પાંદડા તોડવા જાય કે તરત જ રાક્ષસ તેને ખાઈ લેતો. તેમની સંખ્યા સતત ઘટતી જોઈને ઋષિ મુનિ શનિદેવ પાસે મદદ માટે ગયા. આ પછી શનિદેવ બ્રાહ્મણનું રૂપ લઈને પીપળના ઝાડ પાસે ગયા. બીજી તરફ વૃક્ષ બની ગયેલા રાક્ષસે શનિદેવને સામાન્ય બ્રાહ્મણ સમજીને ખાઈ લીધા. આ પછી ભગવાન શનિ પેટ ફાડીને બહાર આવ્યા અને તે રાક્ષસનો અંત કર્યો. રાક્ષસના અંતથી પ્રસન્ન થઈને ઋષિમુનિઓએ શનિદેવનો જયજયકાર કરતાં ઘણો આભાર માન્યો. શનિદેવ પણ પ્રસન્ન થયા અને કહ્યું કે જે કોઈ શનિવારના દિવસે પીપળના ઝાડને સ્પર્શ કરે છે અથવા તેની પૂજા કરે છે, તેની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થશે. બીજી તરફ જે કોઈ આ વૃક્ષ પાસે સ્નાન, તપ, હવન અને પૂજા કરશે, તેને ક્યારેય મારી પીડા સહન કરવી પડશે નહીં.