ઊંઘ એ આપણા જીવનનું એક આવશ્યક પાસું છે જે સારું શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ઊંઘ દરમિયાન, આપણું શરીર કોષો અને પેશીઓનું નિર્માણ અને સમારકામ કરે છે. સ્વાસ્થ્યને ફિટ રાખવા માટે ઊંઘ ખૂબ જ જરૂરી છે. આમાં કોઈપણ પ્રકારનો અવરોધ ઘણા ગંભીર સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે, જેમ કે સ્થૂળતા, પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગ.
ઊંઘની માત્રા અને ગુણવત્તા બે અલગ અલગ બાબતો છે. તમે કેટલી સારી રીતે ઊંઘો છો તેના પરથી ઊંઘની ગુણવત્તા નક્કી થાય છે, જ્યારે તમે દરરોજ કેટલી ઊંઘ લો છો તેના પરથી ઊંઘની માત્રા નક્કી થાય છે.
ResMedના સ્લીપ સર્વે 2023 મુજબ, 58% ભારતીયો નસકોરાને સારી ઊંઘની નિશાની માને છે, તેઓ એ હકીકતથી અજાણ છે કે નસકોરા એ અવરોધક સ્લીપ એપનિયા (OSA) અને અન્ય ઘણી ઊંઘની સમસ્યાઓનું ગંભીર લક્ષણ છે.
આ ચિંતાજનક આંકડા ભારતીયોમાં ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવા માટે અસરકારક પગલાંની જરૂરિયાત દર્શાવે છે. અહીં 5 ટીપ્સ છે જે તમને તમારી ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે:
• ઊંઘ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવો
ઊંઘ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવવાથી તમારી ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ મળી શકે છે. સૂતા પહેલા ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો અથવા સ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરશો નહીં. ફોન/ટેબ્લેટ જેવા ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોમાંથી ઉત્સર્જિત વાદળી પ્રકાશ સ્લીપ હોર્મોન મેલાટોનિનના ઉત્પાદનમાં વિક્ષેપ પાડી શકે છે, જે આપણા ઊંઘ-જાગવાના ચક્રને નિયંત્રિત કરે છે. સારી ઊંઘને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, ઊંઘને ઉત્તેજિત કરતી પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો, જેમાં સાંજે રૂમની લાઇટ ઝાંખી કરવી, ગરમ સ્નાન કરવું, પુસ્તક વાંચવું, ધ્યાન કરવું અથવા ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતનો અભ્યાસ કરવો.
• ઊંઘના સમયપત્રકને વળગી રહો
સારી ઊંઘ માટે સૌથી પહેલા તમારો સેટ રૂટિન બનાવો. આપણા શરીરમાં એક કુદરતી આંતરિક ઘડિયાળ હોય છે જેને સર્કેડિયન રિધમ કહેવાય છે, જે આપણા ઊંઘ-જાગવાના ચક્રને નિયંત્રિત કરે છે. જે આપણી સર્કેડિયન રિધમનું સંતુલન જાળવવામાં મદદ કરે છે, જે ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે.
• કાર્ય જીવન સંતુલન
એકંદર આરોગ્ય જાળવવા માટે કાર્ય જીવન સંતુલન જાળવવું પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ઊંઘનો અભાવ સુસ્તી, થાક અને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલીનું કારણ બની શકે છે. આ તમારા વ્યવસાયિક જીવનને પણ અસર કરે છે. પૂરતી ઊંઘ લેવાથી તમારી ઉત્પાદકતા પણ વધે છે. તમે દિવસભર ઉર્જાવાન રહી શકો છો. તેનાથી મૂડ પણ સારો રહે છે.
• નિયમિત કસરત કરો
ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવામાં પણ કસરતની ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. શ્વાસ લેવાની કસરતો, સ્નાયુઓને હળવા કરવાની કસરતો તમને સારી ઊંઘ લેવામાં અને તમને ફિટ રાખવામાં મદદ કરે છે. તે તણાવ અને ચિંતાના સ્તરને ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે કારણ કે આ બંને ઊંઘમાં દખલ કરી શકે છે. તે શરીરના એન્ડોર્ફિન્સના ઉત્પાદનમાં પણ વધારો કરે છે, જે છૂટછાટને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. વધુમાં, કસરત શરીરની સર્કેડિયન લયને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. જો કે, એ નોંધવું યોગ્ય છે કે સૂવાના સમય પહેલાં કસરત કરવાથી વિપરીત અસર થઈ શકે છે અને ઊંઘમાં દખલ થઈ શકે છે, તેથી સૂવાના ઓછામાં ઓછા થોડા કલાકો પહેલાં કસરત કરવાનું ટાળવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.