ડિજિટલ યુગમાં ફેક ન્યૂઝના જોખમોને રેખાંકિત કરતાં ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડે કહ્યું કે આવા સમાચારો વિવિધ સમુદાયો વચ્ચે તણાવ પેદા કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તે લોકતાંત્રિક મૂલ્યોને પણ જોખમમાં મૂકી શકે છે.
ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું
બુધવારે અહીં રામનાથ ગોએન્કા એવોર્ડ સમારોહને મુખ્ય અતિથિ તરીકે સંબોધિત કરતા મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું કે જો પ્રેસને સત્ય બોલતા અટકાવવામાં આવે તો લોકશાહીની જીવંતતા જોખમાય છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જો દેશને લોકતાંત્રિક બનાવવો હોય તો પ્રેસ સ્વતંત્ર રહેવું જોઈએ.
CJI ‘મીડિયા ટ્રાયલ’ મુદ્દે પણ બોલ્યા
મીડિયા ટ્રાયલ’ના મુદ્દે તેમણે કહ્યું કે ઘણી વખત એવું બન્યું છે કે કોર્ટના ચુકાદા પહેલા જ મીડિયાએ આરોપીને લોકોની નજરમાં દોષિત તરીકે રજૂ કર્યો. જ્યારે કોઈ પણ વ્યક્તિ જ્યાં સુધી કોર્ટ તેને દોષિત ઠરાવે ત્યાં સુધી તે નિર્દોષ હોય છે. આ કાયદાકીય પ્રક્રિયાનું એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે. CJI એ જણાવ્યું હતું કે ભારતમાં પત્રકારો દ્વારા ન્યાયાધીશોના ભાષણો અને ચુકાદાઓના પસંદગીયુક્ત અવતરણ પણ ચિંતાનો વિષય છે. આ પદ્ધતિ મહત્વના કાયદાકીય મુદ્દાઓ પર જાહેર સમજને વિકૃત કરવાની વૃત્તિ ધરાવે છે.
પત્રકારત્વના પણ પોતાના પડકારો છે – CJI
આ સાથે તેમણે કહ્યું કે દરેક સંસ્થાની જેમ પત્રકારત્વના પણ પોતાના પડકારો છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું, ‘હાલના સમાજમાં ફેક ન્યૂઝ પ્રેસની સ્વતંત્રતા અને નિષ્પક્ષતા માટે ગંભીર ખતરો છે. રિપોર્ટિંગની પ્રક્રિયા દરમિયાન કોઈપણ પક્ષપાત કે પૂર્વગ્રહને દૂર રાખવાની પત્રકારો તેમજ હિતધારકોની સામૂહિક જવાબદારી છે. નકલી સમાચાર એક સાથે લાખો લોકોને ગેરમાર્ગે દોરી શકે છે અને તે લોકશાહીના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોની વિરુદ્ધ હશે જે આપણા અસ્તિત્વનો પાયો બનાવે છે.
મૌન કેટલું શક્તિશાળી હોઈ શકે – ચીફ જસ્ટિસ
તેમણે જવાબદાર પત્રકારત્વને એન્જિન તરીકે ગણાવ્યું જે લોકશાહીને વધુ સારા ભવિષ્ય તરફ લઈ જાય છે. ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ અખબારે ઈમરજન્સી દરમિયાન એડિટોરિયલ પેજ ખાલી રાખ્યું હોવાનો ઉલ્લેખ કરતાં ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું કે, તે યાદ અપાવતું હતું કે મૌન કેટલું શક્તિશાળી હોઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું કે કટોકટીનો સમય ભયનો સમય હતો, પરંતુ આવા પ્રસંગોએ નિર્ભય પત્રકારત્વનો ઉદય થાય છે.
43 વિજેતાઓને રામનાથ ગોએન્કા એવોર્ડ આપવામાં આવ્યા
જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે કહ્યું કે પત્રકારો અને વકીલો (અથવા તેમના જેવા ન્યાયાધીશો)માં કેટલીક બાબતો સમાન છે. બંને માને છે કે કલમ તલવાર કરતાં વધુ શક્તિશાળી છે. ન્યાયાધીશો અને પત્રકારો તેમના વ્યવસાયના આધારે નાપસંદ થવાનું વ્યવસાયિક જોખમ વહન કરે છે જે સહન કરવું સરળ નથી. આ પ્રસંગે તેમણે 2019 અને 2020 માટે 43 વિજેતાઓને રામનાથ ગોએન્કા પુરસ્કાર અર્પણ કર્યા. કોવિડ રોગચાળાને કારણે અગાઉ તેમનું સન્માન થઈ શક્યું ન હતું.