ભારતે 1 નવેમ્બર 2022 સુધીમાં 7000 કરોડની સંરક્ષણ નિકાસનો આંકડો હાંસલ કર્યો છે અને નાણાકીય વર્ષના અંત સુધીમાં આ આંકડો 15000 કરોડ રૂપિયા સુધી જવાની અપેક્ષા છે. ન્યૂઝ 18ને આ માહિતી સત્તાવાર માહિતીથી મળી છે. માહિતી અનુસાર, ભારતે આ વર્ષે 1 નવેમ્બર સુધીમાં 7,034 કરોડ રૂપિયાની સંરક્ષણ સામગ્રીની નિકાસ કરી છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે કેટલાક મોટા સંરક્ષણ સોદા આ વર્ષના અંત સુધીમાં અથવા 2023ની શરૂઆતમાં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષા છે, ત્યારબાદ આંકડો વધી શકે છે. 2021-22માં ભારતની સંરક્ષણ નિકાસનું મૂલ્ય 12,814 કરોડ હતું. 2014-15 થી તેમાં નોંધપાત્ર વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે, તે દરમિયાન આ આંકડો માત્ર 1940.64 કરોડ હતો.
તમને જણાવી દઈએ કે આ સમગ્ર સંરક્ષણ નિકાસમાં ભારતના ખાનગી ક્ષેત્રનો મોટો હિસ્સો છે. દેશે 2025 સુધીમાં તેની વાર્ષિક સંરક્ષણ નિકાસને 35000 કરોડ સુધી પહોંચાડવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. તે જ સમયે, સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (SIPRI) ના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે વિશ્વભરના 25 મોટા શસ્ત્ર નિકાસકારોમાં ભારત 23મા ક્રમે છે. 2017-21 વચ્ચે વૈશ્વિક શસ્ત્રોની નિકાસમાં ભારતનો હિસ્સો 0.2 ટકા છે, જે અગાઉના વર્ષોમાં માત્ર 0.1 ટકા હતો.
બ્રહ્મોસ અને એડવાન્સ હેલિકોપ્ટરની વિશ્વસનીયતા વધી છે
આ વર્ષે, ભારતે બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક મિસાઇલો માટે ફિલિપાઇન્સ સાથે $375 મિલિયનના જંગી કરાર સહિત ઘણા મહત્વપૂર્ણ સંરક્ષણ નિકાસ સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા. આ ઉપરાંત, એડવાન્સ લાઇટ હેલિકોપ્ટર (ALH માર્ક III) ના આધુનિક સંસ્કરણ માટે મોરેશિયસ સાથે $ 155 મિલિયનનો કરાર કરવામાં આવ્યો છે, અને આર્ટિલરી ગન માટે અન્ય દેશ, ખાનગી કંપની ‘કલ્યાણી સ્ટ્રેટેજિક સિસ્ટમ્સ’ સાથે.
તે જ સમયે, ભારત આફ્રિકન અને દક્ષિણ એશિયાના બજારોમાં તેના સ્વદેશી નિર્મિત લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ તેજસને રજૂ કરવા જઈ રહ્યું છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત વ્યક્તિગત રક્ષણાત્મક ઉપકરણો, ઓફશોર પેટ્રોલ વેસલ્સ, ALH હેલિકોપ્ટર, SU એવિઓનિક્સ, ભારતી રેડિયો, કોસ્ટલ નિગ્રેન સિસ્ટમ્સ, કવચ MoD II લોન્ચર્સ અને FCS, રડાર, ઇલેક્ટ્રોનિક સિસ્ટમ્સ અને લાઇટ એન્જિનિયરિંગ મશીનરી ભાગોની નિકાસ કરે છે.
તે ઇટાલી, માલદીવ્સ, શ્રીલંકા, રશિયા, ફ્રાન્સ, નેપાળ, મોરેશિયસ, ઇઝરાયેલ, ઇજિપ્ત, યુએઇ, ભૂતાન, ઇથોપિયા, સાઉદી અરેબિયા, ફિલિપાઇન્સ, પોલેન્ડ, સ્પેન અને ચિલી સહિત લગભગ 84 દેશોમાં મોકલવામાં આવે છે.
નિકાસને સુવ્યવસ્થિત કરવા માટે લેવાયેલા પગલાં
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, સરકારે સંરક્ષણ નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઘણી નીતિઓ લાગુ કરી છે. તેનો હેતુ માત્ર આવક વધારવાનો નથી પરંતુ અન્ય દેશો સાથે રાજદ્વારી સંબંધો સુધારવાનો પણ છે. તેમાં નિકાસ સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓનું સંકલન કરવા માટે સંરક્ષણ મંત્રાલય હેઠળ નવા નિકાસ પ્રમોશન સેલની રચના, ભારતના સંરક્ષણ ભાગીદારોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવા માટેની યોજનાઓની સૂચના જારી કરવી, નિકાસ અધિકૃતતાની માન્યતા વધારવાનો અને સંરક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટેની યોજનાનો પણ સમાવેશ થાય છે. નિકાસ, જેમાં ઉત્પાદકોને તેમના ઉત્પાદનોની ચકાસણી માટે સંરક્ષણ મંત્રાલયના પરીક્ષણ માળખામાં પ્રવેશ આપવાનો સમાવેશ થાય છે, તેના માટે કામ કરે છે. આ સાથે સંરક્ષણ મંત્રાલયે સંરક્ષણ ઉત્પાદન અને નિકાસ પ્રોત્સાહન નીતિ પણ તૈયાર કરી છે, જે હાલમાં કેબિનેટની મંજૂરીની રાહ જોઈ રહી છે.