ગુજરાતમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સહિત તમામ મોટા નેતાઓ પાર્ટીની જંગી જીતના સતત દાવા કરી રહ્યા છે. ગુજરાતના વર્તમાન સીએમ ભૂપેન્દ્ર પટેલ વર્ષ 2002માં ભાજપનો રેકોર્ડ તોડી શકશે, તેની ચર્ચાનો દોર ચાલી રહ્યો છે. વાસ્તવમાં પીએમ મોદીએ પોતે ગુજરાતમાં નિવેદન આપ્યું છે કે વર્તમાન સીએમ ભૂપેન્દ્ર પટેલ 2002નો રેકોર્ડ તોડે તો સારું. નોંધનીય છે કે વર્ષ 2002માં ભાજપ નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ગુજરાતમાં ચૂંટણી લડી હતી અને 127 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી.
શું ભૂપેન્દ્ર પટેલ નરેન્દ્ર મોદીનો રેકોર્ડ તોડી શકશે?
હકીકતમાં, 1995 થી 2017 સુધી, ભાજપની બેઠકો સતત ઘટી છે. વર્ષ 2002માં એક અપવાદ છે, જ્યારે ભાજપ 127 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. ભાજપ 2007માં 117, 2012માં 115 અને 2017માં 99 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. 2017માં બીજેપી 49.1 ટકા વોટ મેળવવામાં સફળ રહી હતી. તે જ સમયે, કોંગ્રેસની વોટ ટકાવારી 41.4 ટકા હતી. વર્ષ 2017માં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે મતનો તફાવત 7.7 ટકા હતો, જે વર્ષ 2012માં 9 ટકા, વર્ષ 2007માં 9.49 ટકા હતો. જ્યારે વર્ષ 2002માં તે 10.4 ટકા હતો જ્યારે પાર્ટી મહત્તમ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી.
સ્વાભાવિક છે કે વર્ષ 2002 પછી ભાજપ અને કોંગ્રેસની મત ટકાવારી વચ્ચેનો તફાવત સતત ઘટી રહ્યો છે. વર્ષ 2002માં ભાજપની વોટ ટકાવારી 50 ટકા હતી, જ્યારે વર્ષ 2017માં તે ઘટીને 49.1 ટકા થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વમાં ભાજપ વોટ ટકાવારી વધારવામાં સફળ રહેશે કે કેમ તેના પર સૌની નજર ટકેલી છે.
વાસ્તવમાં વર્ષ 2007થી ભાજપ સામે પાટીદારોમાં અસંતોષ વધી રહ્યો છે. ભાજપના નેતા અને પૂર્વ મુખ્યમંત્રી કેશુભાઈ પટેલે સરદાર ઉત્કર્ષ સમિતિની રચના કરીને નરેન્દ્ર મોદીનો વિરોધ શરૂ કર્યો હતો.2012માં કેશુભાઈ પટેલ અને પાટીદાર નેતા ગોવર્ધન ઝડફિયાએ ગુજરાત પરિવર્તન પાર્ટીની રચના કરી હતી અને નરેન્દ્ર મોદી સામે ચૂંટણી લડી હતી. તે જ સમયે, વર્ષ 2017 માં, પાટીદાર આંદોલનને કારણે ભાજપને ભારે નુકસાન થયું હતું અને પાર્ટી 99 બેઠકો પર ઘટી હતી.
ST અને પાટીદાર ભાજપ તરફ આવશે?
ગુજરાતના રાજકારણમાં હંમેશા પટેલ સમાજનું વર્ચસ્વ રહ્યું છે. ભાજપ ગત ચૂંટણીમાં તેના નબળા દેખાવ પાછળ પટેલ સમાજની નારાજગીને એક મહત્વનું કારણ માને છે. ગુજરાત વિધાનસભાની 182 બેઠકોમાંથી 71 બેઠકોના ચૂંટણી પરિણામોને સીધો પ્રભાવિત કરવાની શક્તિ પાટીદાર મતદારો પાસે છે. તે જ સમયે, 52 બેઠકો પર પટેલ જ્ઞાતિની વસ્તી 20 ટકાની આસપાસ છે. કહેવાય છે કે દક્ષિણ ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રમાં પાટીદાર સમાજ જીત કે હાર નક્કી કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
વર્ષ 2017માં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં ભાજપનું પ્રદર્શન ખરાબ રહ્યું હતું. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છની કુલ 54 બેઠકોમાંથી ભાજપ 23 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહ્યું હતું. ભાજપને વિશ્વાસ છે કે જો પાટીદાર વિરોધ શાંત થાય અને ભૂપેન્દ્ર પટેલ મુખ્યમંત્રી રહેશે તો પાટીદાર વિરોધ ફાયદામાં રહેશે. જો કે, ગુજરાતમાં કોંગ્રેસ 2002માં 51, 2007માં 59, 2012માં 61 અને 2017માં 78 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. પરંતુ આ વખતે આમ આદમી પાર્ટીની હાજરી અને પટેલ સમાજમાં નારાજગીનો અંત આવતા ભાજપ રેકોર્ડ મતોથી જીત મેળવી શકશે.
વર્ષ 2107ની ચૂંટણીમાં ભાજપની 99 બેઠકો ઘટી જવા પાછળનું કારણ પાટીદાર આંદોલન હતું, જેમાં હાર્દિક પટેલ ભાજપ સામે આગ ચાંપી રહ્યો હતો. આ એપિસોડમાં ઘણા નેતાઓ સામેલ હતા, જેમાંથી મોટાભાગના ભાજપની છાવણીમાં જોડાઈ ગયા છે. આ વખતે પણ ભાજપની નજર રાજ્યમાં 15 ટકા આદિવાસી મતદારો પર છે. દ્રૌપદી મુર્મુને રાષ્ટ્રપતિ બનાવ્યા બાદ તેઓ ભાજપની તરફેણમાં મત આપી શકે છે. વાસ્તવમાં, પૂર્વ ગુજરાતના 14 જિલ્લાઓમાં એસટી વસ્તીનું પ્રભુત્વ છે અને તેઓ વર્ષોથી કોંગ્રેસની તરફેણમાં મતદાન કરે છે.
ત્રિકોણીય સંઘર્ષથી કોને ફાયદો થશે?
ગુજરાતના ઈતિહાસ તરફ ઈશારો કરીને ભાજપ ત્રિકોણીય સંઘર્ષની વાતને નકારી કાઢે છે. હકીકતમાં, 1990ની ચૂંટણીમાં ત્રણ પક્ષો મેદાનમાં હતા અને ચીમનભાઈ પટેલના નેતૃત્વમાં જનતા દળ સૌથી વધુ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહ્યું હતું. પરંતુ વર્ષ 1990 પછી ગુજરાતનું રાજકારણ બે પક્ષો વચ્ચે સીમિત રહી ગયું છે.
બાય ધ વે, તાજેતરના સમયમાં કરવામાં આવેલ લેટેસ્ટ સર્વે પણ દર્શાવે છે કે આમ આદમી પાર્ટી કરતા કોંગ્રેસ પાર્ટીને વધુ નુકસાન થવાનું છે. P-MARQના ઓપિનિયન પોલમાં ભાજપને 127થી 140 બેઠકો આપવામાં આવી છે જ્યારે કોંગ્રેસને 24થી 36 બેઠકો અને આમ આદમી પાર્ટીને 9થી 21 બેઠકો મળી શકશે. બીજી તરફ, ABP-C વોટર પોલમાં ભાજપને 131થી 139 બેઠકો, કોંગ્રેસને 31થી 39 બેઠકો અને આમ આદમી પાર્ટીને 12થી 17 બેઠકો મળી છે. ભાજપે આ વર્ષની ચૂંટણીમાં 24 લેઉઆ અને 20 કડવા પટેલોને ટિકિટ આપી છે. સ્વાભાવિક છે કે પક્ષ જાતિ અને વિકાસને અગ્રસ્થાને રાખીને ત્રિકોણીય સંઘર્ષનો પૂરેપૂરો ફાયદો ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.
ભાજપને વિકાસનો પર્યાય બનાવવો કેટલો અસરકારક છે?
સૌરાષ્ટ્રની પહેલી રેલી અને PMએ સોમનાથ મંદિરમાં માથું ટેકવીને મોટો સંદેશ આપ્યો છે. પીએમ મોદી કચ્છના રણને ગુજરાતનું તોરણ બનાવવાની વાત કરીને જનતાનો વિશ્વાસ મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. ગુજરાતના દરિયાકિનારા અને બંદરને ભારતની સમૃદ્ધિનું પ્રવેશદ્વાર ગણાવતા પીએમ સ્પષ્ટ સંદેશ આપી રહ્યા છે કે ભાજપના શાસનને કારણે આ શક્ય બન્યું છે.
એટલું જ નહીં, નલ જલ યોજના દ્વારા દરેક ઘર સુધી પાણી પહોંચાડવાનો દાવો કરીને પાયાની સમસ્યાઓ દૂર કરવાની વાત પીએમના ભાષણમાં સાંભળી શકાય છે. મહિલાઓના મત ભાજપ તરફ આકર્ષવા માટે પીએમ સુરક્ષા અને ઉજ્જવલા યોજનાનો ઉલ્લેખ કરીને જીવન બદલવાની વાત કરી રહ્યા છે. સ્વાભાવિક છે કે પીએમના ભાષણોમાં રાજ્યના વિકાસ માટે ભૂપેન્દ્ર પટેલના વખાણ સાંભળવા મળે છે.