અમદાવાદ શહેરના પોશ નવરંગપુરા કે પાલડી વિસ્તારમાં ઘર કે દુકાન ધરાવવાથી તમારું હૃદય ગર્વથી ફૂલી જશે. જોકે, આ વિસ્તારના લોકો માટે ખરાબ સમાચાર છે. તાજેતરના એક અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું છે, કે આ બે વિસ્તારમાં પ્રદુષણ ખૂબ વધુ છે. આ વિસ્તારોમાં આશ્ચર્યજનક રીતે શહેરની સૌથી વધુ સાંદ્રતા 2.5 છે. પાલડીમાં PM 2.5 80 માઈક્રોગ્રામ (mcg) પ્રતિ ક્યુબિક નોંધાયુ છે અને નવરંગપુરા માં 76mcg પ્રતિ ઘનમીટર થોડું વધારે નોંધાયું છે.
અહેવાલ મુજબ, નેશનલ એમ્બિયન્ટ એર ક્વોલિટી સ્ટાન્ડર્ડ્સ 2019 કહે છે કે, 40 mcg પ્રતિ ઘન મીટરની સાંદ્રતા લગભગ બમણી છે. PM2.5ના લાંબા ગાળાના સંપર્કમાં રહેવાથી કેન્સર, હૃદયના રોગો થવાનું જોખમ રહે છે.
અમદાવાદની હવાની ગુણવત્તા ફેક્ટરીની ચીમનીમાંથી નીકળતા ઝેરી ધુમાડા, લીલો અને સૂકો કચરો સળગાવવાનો ધુમાડો, તેમજ વાહનોના ઉત્સર્જનથી ખરાબ થાય છે. તેથી વટવા, નારોલ, પીરાણા અને નરોડાનો ઔદ્યોગિક પટ્ટો અથવા શહેરના પૂર્વ અને મધ્ય વિસ્તારના જામથી ભરેલા રસ્તાઓ સૌથી વધુ પ્રદૂષિત હશે એવું લાગે પણ હકીકત અલગ છે.
પંડિત દીનદયાલ એનર્જી યુનિવર્સિટી ખાતે ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સિવિલ એન્જિનિયરિંગ, સ્કૂલ ઓફ ટેક્નોલોજી દ્વારા ઇસરો-સ્પેસ એપ્લીકેશન સેન્ટર (એસએસી) દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ અભ્યાસમાં સ્થિતિ વિપરીત જણાય છે. અભ્યાસમાં મ્યુનિસિપલ વોર્ડ-વાર વાયુ પ્રદૂષણ (PM2.5) સાંદ્રતા 2021 માટે વાર્ષિક સરેરાશ હતી. તેમાં ટેરા સેટેલાઇટ પર સવાર મધ્યમ રિઝોલ્યુશન ઇમેજિંગ સ્પેક્ટ્રોરેડિયોમીટર (MODIS)ના ડેટાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
અહીં ઉલ્લેખનીય છે કે, PM 2.5 એ સૂક્ષ્મકણો શરીરમાં ઊંડે સુધી ઘૂસી જાય છે અને ફેફસાં અને શ્વસન માર્ગમાં તકલીફો ઉભી કરે છે, જે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સહિત કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર અને શ્વસન સમસ્યાઓના જોખમો ઉભા કરે છે.
અભ્યાસોએ પણ સૂચવે છે કે, PM2.5 ના લાંબાગાળાના સંપર્કમાં ફેફસાના કેન્સર અને હૃદય રોગથી થતા મૃત્યુદરમાં વધારો થઈ શકે છે.
પાલડીના રહેવાસી જોહર વોરાએ TOIને જણાવ્યું, હું પાલડીમાં ટાગોર હોલની બાજુમાં રહું છું. પીટી ઠક્કર કોલેજ પાસે ટ્રાફિક જામના કારણે દિવસ દરમિયાન ભારે પ્રદુષણ થાય છે. સાંજે પીરાણા ગટરના ખેતરમાંથી પવન ઉબકા આવે તેવી ગંધ ફેલાવે છે. PDEUના સિવિલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગના એસોસિયેટ પ્રોફેસર અનુરાગ કંડ્યાએ જણાવ્યું હતું કે, દેશના કોઈપણ શહેર માટે વાર્ષિક સરેરાશ PM2.5 સાંદ્રતાનો આ પ્રથમ મ્યુનિસિપલ વોર્ડ મુજબનો સિમ્યુલેટેડ અભ્યાસ છે.
ઋષભ ઓઝા અને આદિત્ય વાઘેલા સાથે અભ્યાસ કરનાર કંડ્યાએ આ અંગે જણાવ્યું હતું કે, આ અભ્યાસ પોલિસી ઘડનારને શહેરના ચોક્કસ વિસ્તારોમાંથી PM2.5 ઘટાડવા માટે પગલાં લેવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ડેટા સીપીસીબી, જીપીસીબી અને અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને એર એક્શન પ્લાનને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
NGO પર્યાવરણમિત્રાના ડિરેક્ટર મહેશ પંડ્યા કહે છે, “CAG એ પહેલેથી BRTS અને મેટ્રો રૂટ પર સતત બાંધકામ અને રસ્તાનું સમારકામ, નબળું ટ્રાફિક વ્યવસ્થાપન, સતત ઘટતું ગ્રીન કવર PM2.5 અને PM 10ના ઉત્સર્જન તરફ દોરી જતા હોવાનું ધ્યાન દોર્યું છે. ત્યારે આસપાસના વાયુ પ્રદૂષણને ઘટાડવા માટે એક વ્યાપક વ્યૂહરચનાની જરૂરિયાત છે, અને એમાં વધુ વિલંબ કરી શકાય નહીં.